كش و قوس های ساماندهی متكدیان در پایتخت
جوان بین: شهردار تهران در نخستین مصاحبه مطبوعاتی خود و همینطور در زمان عرضه برنامه سوم شهرداری به شورا از زدودن چهره شهر از متدكیان خبرداد و اعلام نمود كه تا سال آینده متكدیان در پایتخت سامان می گیرند.
به گزارش جوان بین به نقل از ایسنا، شهردار تهران در جدیدترین اظهار نظر خود عنوان نمود كه «چرا یك انسان در پایتخت این كشور چطور سر چهار راه ها باید برای نان شب دستش دراز باشد؟. بدون شك باید این افراد جمع آوری شوند كه من قول تحقق این كار را تا شهریور ماه سال ۹۸ داده ام، اما ان شاء الله این كار زودتر عملیاتی خواهد شد. البته سازمان بهزیستی هم باید وظایف خویش را انجام دهد». در حالی شهردار تهران از ساماندهی متكدیان آنهم ظرف مدت یكسال سخن می گوید، كه كارشناسان اجتماعی، تكدی گری را امری اجتماعی، پیچیده و سخت می دانند كه بطور قطع با راه های سلبی درمان نمی گردد و با اقدامات ضربتی تنها به یك سناریوی بی انتها بدل می گردد كه نمی توان سرانجامی برای آن در نظر گرفت.
برخورد، بازپروری، پاكسازی، جمع آوری، ساماندهی و هر اسم دیگری كه بخواهیم بر آن بگذاریم، فرقی در اصل ماجرا تولید نمی كند، چراكه تجربه سالهای اخیر نشان داده كه برخورد سلبی با پدیده ای اجتماعی آنطور كه باید و شاید درمان قطعی نیست و پس از مدتی باز " روز از نو، روزی از تو "؛ این در حالیست كه به قول سعید شاهمیر، یكی از كارشناسان حوزه صدمه های اجتماعی كه سالها در كوچه های هرندی، لب خط و... به دنبال رصد فعالیت متكدیان بوده است، مشكلات قانونی، نبود دستگاه مشخص تصمیم گیرنده و اجرا كننده، قدیمی بودن قانون و عدم در نظر گرفتن جنبه های جدید و.... همچون مشكلات پیش روی ساماندهی وضعیت متكدیان نه تنها در تهران بلكه در كل كشور است هرچند كه اعتقاد دارد با این حال مشكلات بوروكراسی، می توان با تبلیغات و فرهنگسازی جلوی ضرر بیشتر مردم و سودجویی متكدیان را گرفت.
سعید شاهمیر كارشناس حوزه صدمه های اجتماعی در گفت وگو با ایسنا، در مورد وضعیت متكدیان تهرانی می گوید: مبحث صدمه های اجتماعی از مساله خارج شده و به معضل اجتماعی تبدیل گشته است.
با "جمع آوری" متكدیان تغییری در وضعیت فعلی به وجود نمی آید
وی با اشاره به اینكه بطور قطع با جمع آوری متكدیان تغییری در وضعیت فعلی به وجود نخواهد آمد چرا كه باید ساماندهی را جایگزین جمع آوری نماییم، افزود: ساماندهی كردن مبحث متكدیان، خصوصا در اجرا، كار دشواری است چراكه تكدی گری موضوعی است كه خیلی از كلان شهرهای جهان را در بر می گیرد و پدیده خاص و ویژه ای كه تنها در رابطه با یك شهر باشد، نیست اما در عین حال برخورد با آن راهكارهای ویژه و خاصی را طلب می كند.
شاهمیر با اشاره به اینكه لازم است در ساماندهی تكدی گری، به طیف، تنوع و همینطور احساسات مردم توجه گردد، چون كه در صورت بی توجهی سبب پیچیده تر شدن مبحث می شویم، اظهار داشت: جمع آوری یك قسمت كار است نه همه كار؛ این فرایند ساماندهی چرخه و زنجیره است و ساختاری است كه هیچ دستگاهی به تنهایی نمی تواند ادعای ساماندهی آنرا داشته باشد، چراكه تكدی گری، ریشه های بسیاری دارد و از فقر گرفته تا عارضه روانی را می توان همچون دلایل تكدی گری دانست بگونه ای كه بارها با افرادی مواجه شدیم كه با وجود داشتن وضعیت مالی مناسب، تكدی گری را بعنوان یك عادت روزمره ادامه می دادند كه این عامل از بیماری های روانشناختی نشات می گیرد و این در شرایطی است كه برای رفع هر علت، در سطح كلان یك دستگاهی دیده شده است.
وی با اشاره به اینكه اگر متكدی به دلیل فقر به این كار روی آورده، سازمانهایی همچون بهزیستی و كمیته امداد می تواند برای حل مشكل، ورود كند اظهار داشت: اگر شخص متكدی بیكار باشد، وزارت كار و رفاه در این مورد دخیل است.
ایجاد دستگاهی برای حل معضل صدمه های اجتماعی
وی با اشاره به اینكه لازم است دستگاهی برای رفع این معضل در سطح كلان حكومتی تولید شود اظهار داشت: اگر نگاهی به الگوریتم عرضه خدمات به صدمه دیدگان اجتماعی در سایر كشورها بیندازیم متوجه می شویم آنها برای عرضه خدمات به صدمه دیدگان اجتماعی همان ظرفیت ها و پتانسل هایی را كه در دستگاه های حكومتی ما هم موجود است، دارند، اما نگاه شان بیشتر NGO ای و مردم نهاد است و بالاتر از آن اعتقاد به ورود CBO ها یا كانون های محلی به حل صدمه های اجتماعی دارند.
شاهمیر با اشاره به اینكه نكته اول در بحث ساماندهی متكدیان این است كه دقت داشته باشیم كه برای حل این مسئله، چندین دستگاه متولی هستند، اضافه كرد: بهزیستی، كمیته امداد، وزرات رفاه و.. همه در ساماندهی دخیل هستند و به جهت اینكه بتوانیم برای این دستگاه ها و ساختارها فرایندی تعریف نماییم، بطور قطع نیاز به قوانین و اسناد بالادستی داریم.
وی با طرح این سوال كه قانون به این دستگاه ها چقدر اختیار داده است كه بتوانند به بحث تكدی گری ورود پیدا كنند و این مشكلات را حل كنند؟ افزود: برای هر كدام از این سازمانها نظام نامه هایی بر مبنای اسناد بالادستی نوشته شده و فرایندهایی تعریف شده است.
شاهمیر با اشاره به اینكه این نابسامانی در حوزه مدیریت صدمه های اجتماعی در حالی است كه بالاترین سند در مبحث صدمه دیدگان اجتماعی را داریم كه آن مصوبه شورای عالی اداری كشور است كه تمام طرح ها، دستور العمل ها، لوایح، قوانین و متمم های آن هم موجود است، اظهار داشت: برپایه مصوبه شورای عالی اداری كشور كه در سال ۱۳۷۸ تصویب شده، چند دستگاه متولی، تكدی گری شناخته شدند و برای این دستگاه ها وظایفی تعریف شده است كه عموما این وظایف روی ورق مانده اند.
لزوم افزایش سرعت واكنش دستگاه های متولی در امر تكدی گری
وی با اشاره به اینكه مصوبه شورای عالی اداری كشور چند دستگاه را مكلف به انجام این وظایف كرده است. افزود: این چند دستگاه اگر به دنبال حل این معضل باشند، می تواند در پروسه زمانی یك دهه و یا شاید كمتر، تغییری در وضع موجود تولید كنند اما می بینیم كه اتفاقی رخ نداده و این سكوت دستگاه های مختلف در حالی است كه صدمه های اجتماعی همیشه جلوتر از دستگاه های رسیدگی به این آسیبها، NGOها و CBOها حركت می كنند و اگر می خواهیم تغییری در شرایط صدمه های اجتماعی به خصوص تكدی گری تولید نماییم، باید سرعت افزایش یابد.
شاهمیر با اشاره به اینكه باید دقت داشته باشیم كه تنها یك دستگاه متولی حل مشكل تكدی گری نیست بلكه چندین دستگاه حكومتی، حاكمیتی، مردمی و محلی باید در حل این معضلات كمك كنند و از تمام ظرفیت ها در این زمینه استفاده گردد اظهار داشت: باید برای حل این مشكل، همه دستگاه های متولی، دست به دست هم دهند كه در نهایت به ساماندهی برسیم چراكه معتقدیم اگر دستگاهی در این پروسه كوتاهی كند و دستگاه های دیگر از صد درصد ظرفیت خود استفاده كنند و تعادل را برهم بزنند، باز هم این كار در نهایت ناقص می گردد و زنجیره معیوبی را به وجود می آورد.
این فعال حوزه آسیبهای اجتماعی و تكدی گری با اشاره به اینكه مشكل متكدیان كشور چندوجهی است اظهار داشت: زمانی كه می خواهیم برای یك شخص متكدی پرونده تشكیل بدهیم، می بینیم نخستین عاملی كه این شخص را مجبور به كار تكدی گری كرده، فقر است كه این مورد از نداشتن كار به وجود می آید و دومین مشكل را می توان، مشكلات خانوادگی دانست چون كه فرد متكدی، شبكه اجتماعی-حمایتی خوبی ندارد و پس از آن هم مشكلاتی همچون معلولیت، سوءمصرف، بیماری های واگیردار و.. از دیگر وجوهی است كه شخص متكدی را به این كار مجبور می كند و این اتفاق در حالی رخ می دهد كه برای حل هریك از این علت ها، دستگاه هایی همچون بهزیستی، كمیته امداد، وزارت كار و رفاه و بهداشت و درمان وجود دارند و می توانند مشكلات این متكدیان را حل كنند.
وی با انتقاد از به روز نبودن قانون، ظرفیت ها، نبود نهادهای نظارتی و توجیه گر برای توجیه وظایف هر دستگاه اظهار داشت: نبود مدیریت واحد در مبحث مدیریت صدمه های اجتماعی این زنجیره حمایتی و حل مشكلات را دچار خدشه كرده است.
ساماندهی متكدیان با قانون ۲۰سال قبل
شاهمیر با اشاره به اینكه در مصوبه شورای عالی اداری كشور یازده دستگاه برای مبحث صدمه های اجتماعی مكلف شده اند اظهار داشت: این قانون و مصوبه برای ۲۰سال پیش و برپایه واقعیت های آن زمان تدوین شده است اما حالا ما با مشكل به روز نبودن قوانین روبرو می باشیم و شاید اگر این قانون برپایه مقتضیات امروز اصلاح گردد، اتفاقات بهتری رخ دهد چراكه صدمه های اجتماعی از سال ۷۸ تا به امروز پیشرفت های زیادی كرده است و ابعاد بیشتری را در بر می گیرد.
وی با بیان اینكه به علت عقب ماندگی قانون شاهد آن هستیم كه كارها و فعالیت ها در این حوزه گاها موازی و جزیره ای است گفت: شاهد آن هستیم كه دستگاه های متولی به جای آنكه تصویر درستی از مبحث تكدی گری و متكدی برای خود در جهت پیشبرد برنامه هایشان ترسیم كنند، با این موضوع غیر واقعی و كاریكاتوری برخورد می كنند و بنابراین است كه هیچ اتفاق مثبتی در جهت ساماندهی متكدیان رخ نمی دهد چون كه تصویر واقعی از این پدیده اجتماعی ندارند.
شاهمیر با اشاره به تجارب خود در حوزه تكدی گری با اشاره به اینكه اعتقاد من بر این است كه این یازده دستگاه متولی در امر ساماندهی تكدی گری كار خویش را به درستی انجام نداده اند اظهار داشت: این در شرایطی است كه گاها شاهد می باشیم برخی دستگاه ها كه كار محوله را انجام داده و یا گاها بیشتر از وظیفه خود انجام داده است به این زنجیره صدمه زده است و كار دستگاه های دیگر را كم رنگ كرده است. حالا به این زنجیره معیوب، موازی كاریها و اقدامات جزیره ای و همینطور نداشتن متولی واحد را هم به این مصائب اضافه كنید تا متوجه شوید كه چرا اتفاقی در ساماندهی متكدیان نمی افتد؟.
وی با تاكید بر اینكه باید در بحث كاهش صدمه های اجتماعی، به پیشگیری توجه ویژه ای شود افزود: زمانی می توان از موفقیت در مبحث صدمه های اجتماعی صحبت كرد كه آمارهای سال قبل با آمارهای امسال تفاوتی نداشته باشد و از آنجایی كه در زمینه اجرایی نتوانستیم ۱۱دستگاه دخیل در امر ساماندهی را هم طراز كرده و پای كار بیاوریم پس بهتر است كه در حوزه پیش گیری وارد عمل شویم و مقطع "پیشگیری" برسیم چراكه امكان ریشه كنی معضل وجود ندارد و از آنجایی كه صدمه های اجتماعی موضوعی به روز است و هر روز وجه تازه ای از آن به وجود می آید، اما سرعت واكنش ما كند است، پس بهتر است كه در حوزه پیشگیری و نه درمان وارد شویم.
هیچ كسی نمی تواند ادعای حل ۱۰۰درصدی صدمه های اجتماعی را داشته باشد
شاهمیر با اشاره به اینكه در حوزه علوم اجتماعی و علوم رفتاری می توان اقدامات " پیشگیری" داشت اما درمان به صورت قطعی و كامل حاصل نمی گردد، تصریح كرد: هیچ كس نمی تواند در این زمینه ادعای این را داشته باشد كه می تواند صدمه های اجتماعی شهر تهران را به صفر برساند.
وی در پاسخ به این سوال كه چرا از تجارب موفق شهرهای دیگر در بحث ساماندهی تكدی گری استفاده نمی گردد اضافه كرد: اگر مبحث تكدی در شهرهای اطراف تهران همچون كرج، قزوین، رودهن، بومهن و اراك را بررسی نموده باشید، می بینیم كه قالب پدیده تكدی و صدمه اجتماعی در این مناطق بمانند تهران در سال ۷۸ است یعنی اگر بخواهیم تجربه تهران را در این مناطق پیاده سازی نماییم به راحتی می توان این پدیده را كنترل كرد و به موفقیت رسید اما دقت داشته باشید كه پدیده تكدی گری مختص به ایران نیست و حتی با وجود رفاه بالا در كشور های اروپایی هم شاهد پدیده هایی همچون كارتن خوابی هستیم و در شهرهای دیگر ایران هم پدیده تكدی شایع است اما به گستردگی تهران نیست.
شاهمیر با باین اینكه در تهران پدیده تكدی گری به مرور زمان دارای ابعاد و پیچیدگی های خاصی شده است، افزود: شاید در شهرهایی همچون كرج شاهد تكدی گروهی نباشیم اما در شهر تهران تكدی گروهی و تكدی خانوادگی و قومی شایع است و می بینیم كه در پایتخت مبحث باندهای تكدی كودكان مبحث قدیمی در این زمینه است اما شاید در خیلی از شهرها این نوع تكدی گری(كودكان) هنوز شكل نگرفته باشد.
تكدی گری در تهران و بروز ابعاد جدید از این اتفاق، پدیده عجیبی نیست
منتظر انواع جدید تكدی گری باشید
وی بابیان اینكه تنوع، تعدد و تكثر تكدی در شهر تهران بیشتر دیده می گردد و قالب های تكدی در تهران با دیگر شهرها فرق دارد اظهار داشت: در تهران هر روز ابعاد جدیدی از تكدی گری را می بینیم به عوان مثال اخیرا پدیده تكدی گری به این صورت شده كه افرادی شیك پوش در قالب خرابی ماشین از مردم درخواست پول می كنند كه تا چند سال پیش این قالب از تكدی در تهران شایع نبود و بطور قطع قالب های دیگری از تكدی هم در سالهای آینده به وجود بیاید.
شاهمیر با اشاره به اینكه تكدی گری در تهران و بروز ابعاد جدید از این اتفاق، پدیده عجیبی نیست اظهار داشت: بلاشك بدلیل تكثر جمعیت و امكانات در شهر تهران، شاهد اینگونه صدمه های اجتماهی خواهیم بود و حالا در این میان به علت كمك های مردم به این گروه، تكدی گری سود مالی زیادی هم برای عوامل این باندها دارد و بنابراین بطور قطع به بسط و گسترش آن فكر می كند و سركرده باندها راهكارهایی برای توسعه آن خواهد داشت و بنابراین است كه تعدادی از این باندها، محلی را بعنوان پاتوق یا سرقفلی دارند و اجازه نمی دهند كه دیگر باندها در آن منطقه تكدی كنند.
جمع آوری این باندها كار سختی نیست اما...
وی با اشاره به اینكه جمع آوری این باندها كار سختی نیست و می توان ظرف مدت یك هفته كل شهر تهران را پاكسازی كرد اظهار داشت: جذب، شناسایی و ارجاع گامی است كه با استفاده از شهرداری و نیروی انتظامی می توان به آن رسید اما اگر بخواهیم به سندهای بالادستی رجوع نماییم، دستگاه های زی ربط باید راهكاری اساسی و جدی برای این مورد طرح ریزی كند كه بتوانند این افراد را ساماندهی كنند.
شاهمیر با اشاره به اینكه در بحث جمع آوری، شناسایی و ارجاع می توان یك ساله به نتیجه مطلوب رسید اما نقطه موفقیت این مورد برنگشتن دوباره این افراد به تكدی است اضافه كرد: در خیلی از موارد پیشگیری بهتر از درمان بوده است و در بحث پیشگیری نهادی همچون صدا و سیما می تواند نقش بسیار موثری را ایفا كند چراكه رسانه با قدرت تاثیرگذاری كه دارند، گاهی می تواند با چند دقیقه تیزر تبلیغاتی به اندازه ده سال دستگاه هایی كه در این زمینه فعالیت می نمایند، موثر باشد.
به گزارش جوان بین به نقل از ایسنا، با اینكه قرار گاه صدمه های اجتماعی توسط فرمانداری تهران به راه افتاده است، اما از آنجایی كه برخورد و ساماندهی متكدیان جزو وظایف قانونی شهرداری تهران است باید دید كه با وجود اراده شهردار تهران برای حل این معضل اجتماعی از چهره شهر، با مشكلات قانونی و كم كاری دستگاه های دیگر چه می كند و چه سرنوشتی در انتظار تهران و متكدیانش است؟.
ایسنا- مژگان انصاری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب