دلیلهای فرار از خانه
جوان بین: طبق آماری كه از طرف اداره برآورد اجتماعی و افكارسنجی معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی مازندران درباب فرار دختران از منزل در این استان، نمایش شده، طی 5 سال اخیر، 90 درصد به آمار دختران فراری در استان اضافه شده كه بیشتر مربوط به گروه سنی 14 تا 18 سال است.
در این گزارش آمده كه فرار دختران چه در سطح كشور و چه در استان مازندران رو به افزایش است، اما فرار از خانه به چه شكل است و چگونه صورت می گیرد؟
فرار از خانه به مدلول دور شدن از منزل به مدت 24 ساعت یا بیشتر است كه بدون اطلاع والدین و یا برخلاف میل آنها صورت می گیرد. در این شرایط فرد بطور مشخص شرایط موجود را چندان دشوار می بیند كه حركت به سمت آینده مبهم و تاریك را به ماندن ترجیح می دهد.
او واقف است كه اقدامش خلاف موازین و ارزش های خانواده و اجتماع است و به عواقب نامطلوب عمل آگاهی دارد اما برمبنای فلسفه فكری اش، تاب مقاومت را در خود نمی بیند.
فرار و بی خانمانی دختران جوان اما با انواع لطمه های اجتماعی چون فقر، تبعیض، خشونت و آزار، طرد و غفلت در خانواده و دست یابی اندك و محدود به منابع همراه می باشد و فرار از خانه به جای آن كه به یافتن پناهگاهی امن منتهی شود، نوجوانان را با خطرات متعددی چون فحشاء و بهره كشی های مختلف مواجه می سازد كه این وضعیت می تواند نشانگر وجود اختلال در كاركرد نهاد خانواده و یا سایر نهادهای جامعه باشد.
دختران فراری معمولا برای امرار و معاش به سرقت، تكدی گری، توزیع مواد مخدر، مشروبات الكلی و كالاهای غیرمجاز، روسپیگری، عضویت در باندهای مخوف و كثیف اغفال و فحشا اقدام می كنند. بعضی از این دختران سپس فرار، در ساختمان های متروكه، پارك ها، خانه های فساد و غیره شب را به بامداد می رسانند و از مكانی به مكانی دیگر در حركت هستند، فقط برای این كه زنده بمانند.
بر فرض درست بودن آمارها درباب افزایش لطمه اجتماعی فرار دختران، آیا عنوان كردن و نمایش آمار و اطلاعات در این زمینه با عنایت به شرایط اجتماعی و دینی جامعه، امری درست است و آیا به حل مشكل كمك خواهد كرد؟
علی هاشم ورزی، متخصص روانشناسی بالینی، مشاوره خانواده و كودك در گفت و گو با خبرنگار ایسنا معتقد است: نمایش آمار باید با ذكر دلیلهای باشد و راهكارهای آن باز در گفت و گو با یك كارشناس و صاحب نظر نمایش شود. وی معتقد می باشد این آمارها نباید در صفحه اول جراید عنوان شده و در صفحات میانی برای آن اطلاع رسانی صورت گیرد.
تحلیل و بررسی فعالیت نهادهای مرتبط در این حوزه نظیر آموزش و پرورش، بهزیستی، اداره كل امور بانوان و خانواده استانداری، اداره فرهنگ و ارشاد، دانشگاه ها یكی از طریق های پاسخ به برخی پرسش ها در زمینه این لطمه اجتماعی است.
مدیركل اسبق امور بانوان و خانواده استانداری مازندران، آموزش را حلقه مفقوده در این زمینه دانسته و می گوید: آموزش باید به شكل بنیادی و ریشه ای تحقق پیدا كند و با چند جلسه و زمان كوتاه امكان نتایج مثبت دور از انتظار خواهد بود.
مریم جمشیدی در گفت و گو با ایسنا با بیان این كه نهاد امور بانوان استانداری مازندران فاقد بودجه و اعتبار است، اشاره كرد: قصوری بابت افزایش نرخ لطمه های اجتماعی متوجه نهاد امور بانوان استانداری نیست اما این ستاد می تواند با انعكاس برخی حساسیت ها و دغدغه ها در امتداد كمك به بهبود این لطمه اثربخش باشد.
وی با تاكید بر اطلاع رسانی شفاف و نمایش آمار صحیح در زمینه فرار دختران با یادآوری این كه علت خیلی از لطمه های اجتماعی فعلی، همین عدم آگاهی و شفافیت است، اشاره كرد: اظهار به مطلوب بودن جامعه و لاپوشانی برخی زخم های كهنه موجب بروز ناهنجاری های كنونی شده است چراكه تا دردی مطرح نشود درمان آن باز آغاز نخواهد شد.
تشریح عواملی كه در افزایش فرار دختران در جامعه نقش دارند
منوچهر پهلوان، جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بابل، استفاده نامناسب و ناصحیح از روش ها و شیوه های نوین آموزشی توسط متولیان امر را سبب بروز این ناهنجاری می داند و معتقد است: عملكرد نامطلوب مدیریتی و قصور و چشم پوشی در نهادهای تعلیم و تربیت و آموزش عالی، بهزیستی، سازمان تبلیغات، اداره فرهنگ و ارشاد، رسانه های ارتباط جمعی، نهادهای كنترلی، نظارتی، حفاظتی و امنیتی و هم چنین نهادهای مذهبی و دینی، هر یك به صورتی در ایجاد و گسترش این لطمه اجتماعی نقش دارند.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بابل جوانان امروزی را متفاوت با نسل گذشته توصیف كرد و اضافه كرد: جوانان امروز با افزایش دسترسی به منابع و اطلاعات نمی توانند در چارچوب سنتی و قدیمی ماندگار شوند و تمایل به تجربه فضاهای جدید سبب شده تا هزاره سوم را مدینه فاضله خود بدانند.
این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه به مباحث تغییر و اختلاف نسلی و تفاوت ارزشی بین نسل ها از منظر جامعه شناسی، اشاره و اشاره كرد: اختلاف و تمایز خواسته های نسل كنونی و تفاوت آن با ارزش های والدین و باز تفاوت روش های رفتاری كنونی با گذشته موجب ایجاد شكاف بین نسل ها می شود كه قابلیت ترمیم و پوشش در خانواده نداشته و در نتیجه دختران دست به فرار می زنند.
راهكارهایی كه برای كاهش فرار دختران پیشنهاد می شود
پهلوان، راهكارهای ترمیم شكاف را ایجاد آگاهی، سعه صدر و مماشات در والدین برشمرد و اذعان كرد: تقلیل قدرت اقتداری و نظارتی والدین، نظارت عاطفی و احساسی همراه با سازش، تقسیم مسئولیت ها و سپردن برخی وظایف به فرزندان سبب نزدیك شدن نسل گذشته به نسل فعلی شده و همخوانی و ارتباط معنایی بین طرفین ایجاد خواهدنمود.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بابل با تصریح این كه این لطمه امری ناگزیر بوده و قسمتی از جامعه خواه و ناخواه به آن مبتلا خواهند شد به معرفی برخی راهكارها پرداخت و اظهار نمود: برگزاری دوره های آموزشی، كلاس ها و باز نمایش پیشخوان هایی با استفاده از مولتی مدیا در زمینه لطمه های اجتماعی اطلاع رسانی كرده و مخاطرات هزاره سوم را بیان می كنند بسیار موثر خواهد بود.
وی ادامه داد: مكان هایی مانند مدارس، موسسات آموزشی، اماكن عمومی نظیر پاركها، ترمینال ها، مترو، مراكز خرید بزرگ، كنسرت ها، كنار دریا و مراكز تفریحی نمونه هایی هستند كه مدرسین و محققین زیر نظر یك نهاد متولی می توانند با قرار گرفتن در آن اماكن و توضیح مشكلات و بیان راهكارها با بهره گیری از امكانات مدرن نظیر اپلیكیشن های بلاعوض مخاطرات را به سمع و نظر نسل جدید برسانند.
پهلوان، ایجاد پناهگاه ها و خانه های امن و گرم خانه ها را برای لطمه دیدگان راهكاری مناسب دانست و اشاره كرد: كسانی كه گرفتار این لطمه اجتماعی شده اند نیاز به بازگشت به جامعه پاك را به شدت احساس می كنند كه می توان در این راستا با استفاده از ظرفیت خیرین، سمن ها و متولیان امر نظیر بهزیستی با استقرار اماكن امن، این افراد را امیدوار به بازگشت كرد.
باید آمارهای دقیق لطمه اجتماعی اعلام شود
این جامعه شناس و استاد دانشگاه با ابراز نظر موافق نسبت به اطلاع رسانی صحیح و نمایش آمار درست در ارتباط با لطمه های اجتماعی اشاره كرد: كسانی كه در حوزه لطمه اجتماعی فعالیت می نمایند باید بیان كننده راستین حوزه لطمه باشند چراكه با كتمان حقایق بخش های متولی متوجه عیوب كار نخواهند شد.
وی با ذكر مثال هایی اظهار داشت: تذكر به راننده درباب معایب خودروی وی، تذكر به بیمار از طرف پزشك در خصوص رعایت برخی رفتارها و تذكر به افراد چاق نسبت به وقوع بیماری در آنان مصداق هایی از اطلاع رسانی در امتداد كاهش لطمه و مخاطرات بعدی است كه شاید خود فرد یا جامعه متوجه آن نباشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد بابل با اشاره به اینكه حالا جامعه لطمه دیده و نیاز به آگاهی متولیان با نمایش آمار دقیق برای مقابله ضروری می باشد، اشاره كرد: نه تنها باید اطلاع رسانی شده و آمار نمایش شود بلكه باید با بزرگنمایی نیاز به اقدام ضروری متولیان در این زمینه را برانگیخت.
پهلوان با تاكید بر اینكه ابتدا باید نرخ آمار لطمه را ثابت نگاه داشت و سپس آن را كم كرد، اظهار داشت: همین اندازه كه نرخ آمار لطمه های اجتماعی افزایش پیدا نكند پیشرفت بزرگی شمرده می شود.
مدیر اورژانس اجتماعی شهرستان تنكابن، نهادهای درگیر در حوزه لطمه های اجتماعی را به دو گروه تقسیم بندی كرده و می گوید: نهادهایی مانند آموزش و پرورش، اداره فرهنگ و ارشاد و سازمان تبلیغات می توانند در سوژه پیشگیری و آموزشی موفق عمل كنند و نقش نهادهایی مانند نیروی انتظامی و بهزیستی می تواند در جمع آوری و ساماندهی مطرح شود.
الهام افروزه، روانشناس، نقش شبكه بهداشت در شناسایی این افراد خصوصاً در روستاها و شهرهای كوچك را موثر توصیف كرد و در مورد نقش رسانه اظهار داشت: هنگامی كه پای درد و دل دختران فراری می نشینید مشخص می شود كه خیلی از آنان تحت تاثیر یك رسانه مرتكب خطا شده اند.
این محقق و پژوهشگر حوزه روانشناسی با اشاره به اینكه نهادهای اسلامی باز می توانند در كاهش لطمه های اجتماعی موثر باشند با ذكر سوالی اشاره كرد: اگر یك روز خطبه های نماز جمعه به موضوعاتی این چنین اختصاص داده شود چه اتفاقی خواهد افتاد و یا اگر اداره تبلیغات اسلامی چند بنر در سطح شهر نصب كرده و در این خصوص اطلاع رسانی كند چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
وی باز همانند سایر كارشناس فوق نمایش آمار و اطلاع رسانی درباب لطمه های اجتماعی را خواهان شد و افزود: چنانچه یك كارشناس اطلاع دقیقی در دست داشته باشد اساسا راهكارهای مناسب تری در حوزه پیشگیری و درمان نمایش كرده و با بررسی علل و عوامل لطمه های اجتماعی اذهان خانواده ها باز بیدارتر خواهد شد.
افروزه از نقش موثر آموزش و پرورش یاد كرد و در تشریح آن اظهار داشت: تمامی افراد از سنین كودكی تا بزرگسالی از مقطع ابتدایی تا دیپلم با آموزش و پرورش در ارتباط بوده و این فضا در راهنمایی، آموزش مهارت های زندگی و بررسی و تحلیل نیازهای فردی موثر است و می توان از آن به بهترین شكل در جهت هدایت درست نوجوانان و جوانان بهره برد.
وی با ذكر مثالی در تشریح نقش موثر نهاد آموزش و پرورش اظهار داشت: اگر در زنگ های تفریح مدارس میان دانش آموزان قرار گرفته باشید خیلی از مخاطرات را به وضوح مشاهده خواهید كرد.
افروزه با اشاره به شعار پیشگیری بهتر از درمان است، نقش نهادهای فرهنگ ساز مانند آموزش و پرورش را در حوزه لطمه های اجتماعی ارجح تر از نهادهای درمانی و سامانده، عنوان و اشاره كرد: اطلاع رسانی به افراد و خانواده ها با تبیین مخاطرات بسیار كمك كننده و اثربخش تر از ساماندهی و درمان است.
این محقق و دكترای روانشناسی در ادامه 2 چالش بلوغ زودرس در فرزندان و تك والدی یا طلاق را دیگر دلیلهای بروز لطمه های اجتماعی دانست و در توضیح بلوغ زودرس اشاره كرد: بلوغی كه زودتر از موعد مورد نظر در پسران و دختران به وقوع بپیوندد سبب می شود آنان را سریع تر وارد دنیای بزرگترها كند.
وی افزود: امروزه فرزندان دوران كودكی را آن طور كه شایسته است سپری نكرده و به سبب دسترسی سهل به اینترنت و دیدن صحنه هایی كه حس كنجكاوی در كودك را تحریك می كند، اطلاعات آنان به شدت افزایش یافته است و بنا بر این بلوغ زودرس در آنان شكل می گیرد.
افروزه، تك فرزندی و طلاق را چالش همیشگی لطمه های اجتماعی، عنوان و اشاره كرد: اطلاع رسانی به خانواده ها و بیان مخاطرات به كودكان، نوجوانان و جوانان همراه با فرهنگ سازی بوسیله نهادهایی كه دسترسی بیشتری به نسل فعلی دارند اساسا راهگشا خواهد بود.
حال با با عنایت به آنچه عنوان شد چند سوال مطرح می شود، اول آنكه چرا نهادهای در رابطه با حوزه لطمه های اجتماعی هم در بخش پیشگیری و هم در زمینه ساماندهی و درمان نتوانستند آنطور كه شایسته است فعالیت خودرا مدیریت كرده و سبب تثبیت و یا كاهش نرخ لطمه شوند؟
در مرتبه دوم از آنجایی كه تمام كارشناسان حاضر در این گزارش بر اطلاع رسانی و نمایش آمار دقیق تاكید نمودند چرا هیچ گونه آمار و اطلاعات درست و شفافی در حوزه اسیب های اجتماعی نمایش نشده است؟
سوال آخر اینكه با وجود هشدارهای كارشناسان آیا این احتمال وجود ندارد كه نرخ لطمه های اجتماعی افزایش یافته و در آینده خود بحران دیگری را بوجود آورد؟
آنچه كه مسلم است حمایت مالی از خانواده های لطمه پذیر و نظارت بر خانواده های بی سرپرست و بد سرپرست توسط سازمان بهزیستی، آموزش مهارت زندگی در جامعه سپس اختتام دوران دبستان تا اختتام مقطع پیش دانشگاهی همراه با برنامه های آموزشی با محور زناشویی در همه ابعاد می توان از لطمه اجتماعی ناشی از فرار دختران بكاهد.
همین طور تقویت مراكز مشاوره ای قوی و كارا در مدارس یا تمام مناطق آموزش و پرورش استان ها و شهرستان ها، نمایش آموزش های لازم به خانواده ها جهت اطلاع زود هنگام فرار دختران به پلیس و همكاری با آنها جهت شناسایی هر چه سریع تر و مقابله با خطرات ناشی از فرار از این لطمه اجتماعی كم می كند.
ایجاد انگیزه و افزایش حس خودباوری در دانش آموزان بوسیله مشوق ها و جذاب كردن درس و مدرسه توسط مدیران و معلمان، ایجاد اشتغال، متناسب با استعدادها و علایق دختران مواجه با مشكل فرار، به گونه ای كه هم سرگرمی و شغل مناسب در اختیار آنان قرار گیرد و هم درآمدی برای رفع مشكلات اقتصادی آنان باشد می تواند این نوع لطمه اجتماعی را كم كند.
گزارش از: سیدنوید ساداتی خبرنگار ایسنا مازندران
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب