چرا ماشین ها شغل زنان را بیشتر تهدید می كنند؟
به گزارش جوان بین ایلنا نوشت: ماشین ها همواره رقیبی مهم برای نیروی كار محسوب می شوند. در این میان به نظر می آید همین ماشین ها شغل زنان را بیشتر از شغل مردان تهدید می كنند.
چند سالی است كه سهم ناچیز زنان در اقتصاد ایران به مبحث بحث كارشناسان و مسؤلان تبدیل گشته است. این رویكرد كه جای زنان در خانه است و لازم نیست كار كنند، پس رانده شده و گفتمان شكل گرفته مبتنی بر صدمه شناسی چرایی عدم حضور زنان در اقتصاد و اشتغال است. واقعیت این است كه به رغم اینكه زنان در حضور در دانشگاه ها و گرفتن مدارك عالی تحصیلی از مردان پیشی گرفته اند، سهم آنها از اقتصاد خیلی كم است. نهم آذر امسال عیسی منصوری (معاون توسعه كارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی) در دومین روز اجلاس «پكن ۲۵» اظهار داشت: میزان مشاركت زنان در سال ۲۰۱۴، ۱۲ درصد بوده كه این میزان در سال ۲۰۱۸ به ۱۸ درصد رسیده است. ورود زنان به بازار كار یكی از ظرفیت های قابل توجه برای توسعه اقتصادی می باشد. این در شرایطی است كه نرخ مشاركت زنان در فعالیتهای اقتصادی با اختلاف قابل توجهی نسبت به مردان پایین تر است. علل متفاوتی برای دوری زنان از بازار كار وجود دارد و مهم ترین آن مسئولیت های شخصی و خانوادگی آنهاست. ترسیم وضعیت زنان در اقتصاد ایران اظهارات معاون وزیر كار ایران به روشنی نشان داده است كه با وجود اینكه مسؤلان عنوان می كنند درصدد افزایش سهم زنان از اقتصاد و اشتغال هستند، همچنان مردان در اقتصاد ایران دست بالا را دارند. آخرین گزارش مركز آمار درباره بیكاری كه مربوط به بیكاری تابستان ۹۸ است، نشان داده است طی تابستان ۱۳۹۸، سهم زنان از كل جمعیت فعال ۱۵ سال به بالا در كشور۱۹.۶ درصد (حدود ۵.۴ میلیون نفر) بوده است. این در شرایطی است كه جمعیت فعال مردان طی این مدت بیشتر از ۲۲ میلیون نفر بوده است. با وجود افزایش تعداد شاغلان زن طی این مدت، اما سهم آنان از كل اشتغال با كاهش همراه بوده است. از كل جمعیت شاغل كشور در تابستان ۱۳۹۸، حدود ۸۲.۱ درصد آنها را مردان و ۱۷.۹ درصد را زنان می سازند. مقایسه سهم زنان از جمعیت شاغل (۱۷.۹ درصد) با سهم زنان از جمعیت بیكار (۳۴.۱ درصد) حاكی از مشكل تر بودن ورود به بازار كار برای زنان نسبت به مردان است. رقابت با ماشین در سال های اخیر همایش ها و سمینارهای گوناگونی درباره اشتغال زنان برگزار شده است. شركت كنندگان در این همایش ها تلاش كرده اند علل نقش آفرینی ناچیز زنان در اقتصاد ایران را واكاوی كنند. موانع فرهنگی و اجتماعی، عمده علل حضور كم رنگ زنان در اقتصاد و بخش اشتغال است. این رویكرد هنوز بین درصد بالایی از شهروندان ایرانی هست كه مرد نان آور خانه است و زن باید خانه داری كند. این رویكرد سبب می شود فقط خانمهایی كه در خانواده هایی زندگی می كنند كه كار كردن را محدود به مردان نمی دانند، دنبال كار بگردند. افزایش شمار زنان تحصیل كرده به از كم رنگ این رویكرد در میان خانواده های مختلف كمك كرده است. در این بین، گروهی از زنان هم هستند كه دنبال كار می گردند چون نیاز مبرم به مزد دریافتی دارند. این دسته از زنان كه تعدادشان در میان زنان شاغل كم نیست یا سرپرست خانوار هستند یا در سنی قرار دارند كه حمایت های خانواده پدری را نداشته و ازدواج هم نكرده اند. خیلی از این زنان به علت اینكه مجبورند كار كنند و در سنی هم نیستند كه دنبال آموزش بروند، به كارهای خدماتی یا كارگری در كارگاه ها و كارخانه ها رو می آورند. آنها مهارت ویژه ای ندارند و در بسیاری موارد بخشی از خط تولیدی هستند كه به آسانی می تواند با ماشین جایگزین شود. این واقعیت نه تنها در مورد اشتغال زنان در ایران كه در مورد اشتغال زنان در همه جای جهان وجود دارد. درباره مهارت كم زنان هیچ تحقیق قابل استنادی صورت نگرفته است. به صورت كلی می دانیم نیروی كار در ایران احتیاج به مهارت آموزی دارد و به صورت ویژه در مورد زنان یا مردان پژوهشی صورت نگرفته است. این ذهنیت اشتباه می تواند وجود داشته باشد كه یك مرد بهتر از یك زن كار می كند؛ نگاهی كه با حضور زنان در بازار كار اعتبار خودش را كمابیش از دست داده است سال ۲۰۱۸ صندوق بین المللی پول اخطار داد كه ۱۸۰ میلیون شغل زنان جهان در معرض جایگزینی با فناوری های جدید و اتوماسیون قرار دارد. در این گزارش اشاره شده كه در مقایسه با مردان، بخش بزرگ تری از نیروی كار زنان در معرض این خطر قرار دارند؛ ۱۱ درصد زنان در معرض ریسك حذف شغل خود به واسطه فناوری قرار دارند و در مقایسه، ۹ درصد از مردان با چنین خطری مواجهند. چرا جهش در مشاركت زنان اتفاق نیفتاد؟ مهناز قدیرزاده (كارشناس روابط كار و فعال حوزه زنان) در گفتگو با ایلنا عنوان كرد: هر چه می گذرد موانع فرهنگی و اجتماعی برای حضور زنان در بازار كار كمتر می شود. این واقعیت هست كه هنوز در میان خیلی از خانواده های ایرانی و بخصوص در بعضی از استان ها كاركرد زنان پسندیده نیست، اما دیگر چنین رویكردی، رویكرد غالب نیست. او ادامه می دهد: با این حال، باوری وجود دارد كه نان آور خانه مرد است و برای همین خود زنان هم در مواردی دنبال كار نمی روند و خانه داری یا پرداختن به علایق شخصی را ترجیح می دهند. به قول این كارشناس روابط كار اینكه زنان همچنان نقش كمی در اقتصاد و اشتغال دارند این است كه وضعیت اشتغال به صورت كلی در ایران خوب نیست. او عنوان می كند: قاعدتا وقتی تعداد زنان تحصیل كرده از مردان پیشی می گیرد باید شاهد یك جهش در زمینه فعالیت اقتصادی آنها باشیم. زنان رفته رفته سهم خویش را در اقتصاد بیشتر می كنند، اما افزایش تعداد زنان تحصیل كرده همزمان با یك شرایط خوب اقتصادی نشده است و بنابراین جهش اتفاق نیفتاده است. قدیرزاده درباره اینكه آیا زنان بیشتر از مردان در معرض اخراج هستند، می گوید: بازار كار در ایران با مشكلات عدیده ای روبه رو است. ما با معضلی بزرگ و فراگیر به نام قراردادهای موقت كار روبه رو هستیم كه دست كارفرما را در تعدیل نیرو بازمی گذارد. وقتی چنین اجازه ای همراه می شود با برخی امتیازاتی كه زنان در كار كردن دارند، امكان دارد سبب تعدیل نیرو شود. برای مثال مرخصی زایمان چیزی است كه قانون درباره آن صراحت دارد و كارفرمایان هم باید آنرا رعایت نمایند. خیلی از كارفرمایان زنان را تهدید می كنند كه در صورت استفاده از این حق آنها را اخراج خواهند كرد. او درباره اینكه برخی عنوان می كنند میزان نرخ بیكاری زنان بالاست، چون مهارت آنها كمتر از مردان است و اساسا می شود با آوردن یك ماشین كاری را كه برخی زنان انجام می دهند، انجام داد، عنوان می كند: درباره مهارت كم زنان هیچ تحقیق قابل استنادی صورت نگرفته است. به صورت كلی می دانیم نیروی كار در ایران احتیاج به مهارت آموزی دارد و به صورت ویژه در مورد زنان یا مردان پژوهشی صورت نگرفته است. این ذهنیت اشتباه می تواند وجود داشته باشد كه یك مرد بهتر از یك زن كار می كند؛ نگاهی كه با حضور زنان در بازار كار اعتبار خودش را كمابیش از دست داده است. میزان مشاركت زنان در سال ۲۰۱۴، ۱۲ درصد بوده كه این میزان در سال ۲۰۱۸ به ۱۸ درصد رسیده است. ورود زنان به بازار كار یكی از ظرفیت های قابل توجه برای توسعه اقتصادی می باشد. این در شرایطی است كه نرخ مشاركت زنان در فعالیتهای اقتصادی با اختلاف قابل توجهی نسبت به مردان پایین تر است. علل متفاوتی برای دوری زنان از بازار كار وجود دارد و مهم ترین آن مسئولیت های شخصی و خانوادگی آنهاست قدیرزاده ادامه می دهد: در مورد جایگزینی زنان با ماشین هم نمی توان مبحث را جنسیتی كرد. در جهان امروز با افزایش روز افزون استفاده از فناوری های جدید، ربات ها و هوش مصنوعی نیروی كار چه زن و چه مرد رقیبی پیدا كرده اند كه شاید دقیق تر باشد و هزینه تولید را هم كم كند. ماشین ها را می توان رقیبی برای زنان كارگر ساده كه در ایران عموما سرپرست خانوار هستند قلمداد كرد. آنها چون مجبور به كار كردن هستند در مواردی در مشاغل ساده مشغول می شوند كه كارفرما با ارتقای خط تولید خود می تواند آنها را حذف كند. پایداری كم زنان در شغل قبلا گفتمان حول فعالیت زنان بر محور این می گشت كه كار كردن حق زنان است. حالا علاوه بر این گزاره باید گفت زنان احتیاج به كار كردن هم دارند. با این حال، در ایران سهم آنها همچنان از اقتصاد و بخش اشتغال كم است. مشكل فقط پذیرش زنان در یك شغل نیست، بلكه به نظر می آید زنان بیشتر از مردان در معرض از دست دادن شغل خود هستند. نتایج پژوهشی كه از سوی مركز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی صورت گرفته نشان داده است میانگین طول مدت اشتغال در كشور بیشتر از ۱۱ سال و ۱۱ ماه، برآورد می شود كه این شاخص برای زنان حدود ۱۰ سال و پنج ماه و برای مردان حدود ۱۲ سال و چهار ماه برآورد می شود. به نظر می آید علاوه بر اینكه باید برنامه ریزی هایی در جهت افزایش سهم زنان در اقتصاد و اشتغال داشت، احتیاج به اندیشیدن تمهیداتی برای حفظ مشاغل زنان هم هستیم. ۲۳۵۲۳۱
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب