معمای پیر پسر کالبدشکافی عجیب ترین اکران تاریخ سینمای ایران
به گزارش جوان بین، تاریخ سینمای ایران، مملو از خاطرات تلخ و شیرین از سازوکارهای گیشه است؛ داستان تهیه کنندگانی که برای ممانعت از سقوط فیلمشان از پرده، مخفیانه بلیت های آثار خویش را می خریدند.
تاریخ سینمای ایران، مملو از خاطرات تلخ و شیرین از سازوکارهای گیشه است؛ داستان تهیه کنندگانی که برای پیشگیری از سقوط فیلمشان از پرده، مخفیانه بلیت های آثار خویش را می خریدند، روایت هایی از آمارهای فروشی که به گونه ای مصنوعی متورم می شدند و حکایت صاحب سالن هایی که فیلم کم مخاطب خویش را به هر قیمتی در سینماهای تحت تملکشان نگه می داشتند.
این ها ترفندهایی بودند که گرچه غیراخلاقی، اما در منطق بقا و رقابت در بازار سینما قابل فهم بودند. اما آن چه در ماه های اخیر با اکران فیلم «پیر پسر» به وقوع پیوسته، پدیده ای است که تمامی آن خاطرات را به حاشیه می راند و به صورتی به یک اتفاق شگفت انگیز بدل شده است. این یک داستان ساده از یک فیلم ناموفق نیست؛ بلکه روایتی پیچیده از یک اکران شبح وار، ضررهای مالی سرسام آور و پرسش های بی پاسخی است که ساختار اقتصاد و قدرت در سینمای ایران را به چالش می کشد.
سالن های سینما را ببینید؛ برخی خالی اند و برخی بطور عجیبی ردیف های آخر پردارند. سالن های سینما را ببینید؛ برخی خالی اند و برخی بطور عجیبی ردیف های آخر پردارند. سالن های سینما را ببینید؛ برخی خالی اند و برخی بطور عجیبی ردیف های آخر پردارند. سالن های سینما را ببینید؛ برخی خالی اند و برخی بطور عجیبی ردیف های آخر پردارند. سالن های سینما را ببینید؛ برخی خالی اند و برخی بطور عجیبی ردیف های آخر پردارند. سالن های سینما را ببینید؛ برخی خالی اند و برخی بطور عجیبی ردیف های آخر پردارند. سالن های سینما را ببینید؛ برخی خالی اند و برخی بطور عجیبی ردیف های آخر پردارند. به نحوه خریداری صندلیهای انتهایی دقت کنید. کدام یک از مخاطبان
سینما اینگونه بلیط تهیه میکنند؟
یک حضور شبح وار در گستره سینماهای سراسر ایران
برای درک ابعاد این پدیده، باید به آمار و ارقام خیره کننده اکران فیلم نگاهی انداخت. در روز پنجشنبه ۱۳ شهریورماه، یعنی در سومین ماه نمایش، فیلم در حدود ۱۲۰ سینما در اقصی نقاط کشور، از کلان شهرها تا دورافتاده ترین مناطقی که به نظر نمی رسد حتی پای نمایش های مردمی جشنواره عمار هم به آنجا رسیده باشد، روی پرده بود. این تعداد در هفته های قبل تر، گاه به ۲۵۰ سالن سینما نیز می رسید که با یک محاسبه ساده و احتساب متوسط ۴ سانس برای هر سینما، روزانه حدود ۱۰۰۰ سانس نمایش برای این فیلم ثبت می شد. در منطق اقتصادی سینما، تداوم چنین اکران گسترده ای تنها با یک شرط امکانپذیر است: پر شدن حداقل یک سوم ظرفیت سالن ها. اما شواهد میدانی و بررسی آنلاین پلان سینماها، حقیقتی کاملا متضاد و تکان دهنده را آشکار می کند. این آمارها همچنان نیز ادامه دارد و تعداد سالن های بالا در اواخر شهریور نیز وجود دارد، آن هم با سالن هایی اعجاب انگیزتر.
سکوت کرکننده صندلی ها: روایتی از سالن های متروک
بررسی تصادفی حدود هفتاد سینمای نمایش دهنده در یک روز، تصویری از سالن های خالی و نیمه خالی را به نمایش می گذارد که حیرت آور است. این فقط یک ادعا نیست، بلکه واقعیتی است که با رفتن به سایت های فروش آنلاین بلیت بسادگی قابل راستی آزمایی بود. لیست سینماهایی که در سانس های مختلف حتی یک بلیت هم برای «پیر پسر» نفروخته بودند، بلندبالا و شامل نامهای آشنایی چون سالن یک سینما اریکه ایرانیان، پردیس سینمایی الهیه، سینما فرهنگ سراب، پردیس سینمایی غدیر شهرکرد، سینما آزادی تویسرکان، سینما آفتاب بهبهان، سینما کیهان آبادان و سینما ساحل چابهار بود. این وضعیت در پردیس های سینمایی بزرگ در تبریز، اصفهان و مشهد نیز به همین شکل تکرار می شد.
در موارد خوش بینانه تر، یعنی سالن هایی که کاملا خالی نبودند، آمار فروش به صورت غم انگیزی ناچیز بود. به عنوان مثال، در پردیس سینمایی مگامال تهران، سالن شماره پنج با ظرفیت۱۱۰ نفر، تنها ۳ صندلی اش پر شده بود. در پردیس سینمایی هویزه مشهد، سالن دوی ۲۰۴ نفره، فقط ۴ تماشاگر داشت. این ارقام در سرتاسر کشور به همین منوال بود: سالن ۳۲۰ نفره پردیس پروین اعتصامی اراک تنها یک صندلی فروخته بود و سالن اصلی ۳۸۰ نفره سینما کیو خرم آباد میزبان تنها ۴ نفر بود. این اعداد و ارقام، که از اشغال کمتر از ۱۰ درصد ظرفیت سالن ها حکایت دارند، این پرسش را مطرح می کنند که چطور و با چه منطقی چنین فیلمی توانسته است پرده سینماها را برای ماه ها در انحصار خود نگه دارد؟
فانتوم های ردیف آخر: مهندسی گیشه یا صبورترین تماشاگران جهان؟
عجیب ترین و مشکوک ترین بخش ماجرا، الگوی خرید بلیت در بعضی دیگر از سینماهاست. در این سالن ها، در صورتیکه اکثریت قریب به اتفاق صندلی ها خالی است، به طرز شگفت انگیزی یک یا چند ردیف آخر بصورت فله ای و متمرکز خریداری شده اند. هر کسی که یک مرتبه تجربه خرید آنلاین بلیت را داشته باشد می داند که در یک سالن خلوت، تماشاگر بدنبال بهترین و راحت ترین صندلی ها در نقاط مرکزی می گردد و به طور معمول از نشستن در کنار دیگران، آن هم در ته سالن، پرهیز می کند.
اما در سینماهایی مانند یادمان سمنان (که ۴ ردیف آخر آن اشغال و ۸۵ درصد بقیه سالن خالی بود)، پردیس کوروش، باغ کتاب، سینما ملت و سینماهایی در شهر های زرقان، هشتگرد و بندرعباس، گویی همه خریداران به گونه ای هماهنگ تصمیم گرفته اند در کنار هم و در بدترین نقاط سالن تجمع کنند! این الگوی غیرمتعارف، فرضیه خرید مصنوعی و فله ای بلیت توسط عوامل فیلم یا پخش کننده را برای بالا نگه داشتن آمار و پیشگیری از پایین کشیده شدن فیلم از پرده، به یک احتمال بسیار قوی تبدیل میکند. این اتفاق به هیچ عنوان مربوط به یک روز یا یک هفته نیست بلکه مداوم درحال تکرار است.
سیاه چاله مالی: فاجعه ای برای سینماداران
این نمایش پرهزینه با سالن های خالی، یک ضرر مالی هنگفت و غیرقابل تصور را به سینماداران از سواحل دریای عمان تا کناره های رود ارس تحمیل کرده است. با یک حساب بطور تقریبی و با فرض خوش بینانه اشغال ۱۰ درصدی سالن ها، می توان گفت ۹۰ درصد ظرفیت اکران فیلم در طول این مدت طولانی به ضرر مستقیم منجر گردیده است.
برآوردها نشان میدهد که اگر حداقل یک سوم اشغال سالن را ملاک بقای فیلم بر پرده بدانیم، سینماهای نمایش دهنده «پیر پسر» بالاتر از سیصد میلیارد تومان ضرر کرده اند و در سناریوهای واقع بینانه تر، این رقم می تواند به هفتصد و پنجاه میلیارد تومان نیز برسد.
این در حالیست که فیلم با زمان طولانی سه ساعت و ربع، عملا جای دو سانس یک فیلم معمولی را اشغال می کند و این «ستم مضاعفی» را با همان قیمت بلیت به سینمادار تحمیل می کند. در شرایط عادی، هیچ سینماداری حاضر نیست چنین فیلمی را بالاتر از دو هفته روی پرده نگه دارد. این وضعیت یادآور خاطراتی است از دورانی که اگر تعداد تماشاگران یک سانس به حد معینی نمی رسید، آن سانس لغو می شد و تماشاگران دست از پا درازتر به خانه بازمی گشتند.
اما «پیر پسر» گویی از این قاعده مستثنی است و این سؤال را بوجود می آورد که کدام فرد، نهاد یا مؤسسه ای درحال پرداخت خسارت این حجم عظیم از سینماداران است تا آنها را پای کار نگه دارد؟
سفری بی مقصد: فیلمی مردود در جهان بی جاذبه در داخل
معمای اکران زمانی پیچیده تر می شود که به خود فیلم نگاه می نماییم. این اثر از هرگونه عنصر جذاب برای مخاطب عام یا خاص تهی است. نه یک اثر سیاسی است، نه خشونت جذاب سینمایی دارد و نه به روابطی می پردازد که برای گیشه جذاب باشد. براستی، فیلم حتی در پرداختن به مضامین اصلی خود مانند پدرکشی نیز الکن است. این اثر که برای بهمن ۱۴۰۰ آماده شده بود، یک سفر طولانی و ناموفق را در زمینه بین المللی طی کرد. بعد از آنکه توسط جشنواره های تراز اول جهان یعنی کن، ونیز و برلین رد شد،
در ادامه نیز جشنواره های معتبری چون تورنتو، لوکارنو و کارلووی واری آنرا نپذیرفتند. سر انجام در جشنواره درجه دوی روتردام پذیرفته شد اما به جز جایزه فرعی تماشاگران، موفقیت دیگری نداشت.
بحران در ساختار: آیا این یک «فیلم» است
قبل از هرگونه تحلیل محتوایی، پرسش بنیادین تری مطرح است: آیا «پیر پسر» اساساً در قالب یک اثر سینمایی به مفهوم دقیق کلمه قرار می گیرد؟ بنظر می رسد این اثر فاقد قواعد و اصول بنیادین سینمایی است و بیشتر به یک رمان بسیار طولانی یا یک «فتو رمان» شباهت دارد که قابلیت نقد جدی به عنوان یک فیلم را ندارد. هرچند که به جرئت می توان اظهار داشت که فتو رمان نیز نیست.
وقتی یک اثر از اساس فاقد ماهیت سینمایی است، چطور میتوان انتظار داشت که بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند؟
به نظر می رسد سازندگان آن بجای تسلط بر اصول فیلم سازی، به شعار و ادعا پناه برده اند و حتی در به تصویر کشیدن مضامینی چون خشونت، به شدت ضعیف عمل کرده اند؛ گویی هیچ گاه با آثار برجسته سینمای جهان در این ژانر آشنا نبوده اند.
ترفندهای منسوخ و ریشه های یک بیماری
حاشیه سازی های انجام شده در پیرامون این اثر، همچون ادعای توقیف، تکرار فرمول های کلیشه ای و نخ نما شده ای است که در دهه های گذشته برای آثاری با موضوعات مختلف به کار گرفته می شد.
این روشهای فنی تبلیغاتی که بر اصل «بدنامی بهتر از گمنامی است» استوار بودند، شاید زمانی کارآمدی داشتند، اما امروز دیگر اثری بر مخاطب هوشمند ندارند. حتی جنجال های رسانه ای و اظهارنظرهای غیرتخصصی برخی مسئولان نیز، گرچه ناخواسته به تبلیغ فیلم کمک کرد، اما نتوانست فروش واقعی آنرا نجات دهد.
شاید «پیر پسر» یک نشانه باشد؛ نشانه ای از یک بیماری عمیق تر در سینمای ایران. سینمایی که به سبب ماهیت به طور عمده تقلیدی و فاقد اصالت خود، در طول تاریخ همواره «پوک و بی خاصیت» توصیف شده است. این وضعیت که ریشه در تاریخ ورود سینما به ایران دارد، متاسفانه همچنان ادامه یافته و سبب شده است که در بین انبوه تولیدات سالانه، تنها تعداد انگشت شماری اثر فاخر و باارزش خلق شود.
این بحران، ریشه در پدیده «بی سوادی» حاکم بر این صنعت دارد؛ شرایطی که در آن، خیلی از فیلم سازان فاقد انگیزه و تمایل به مطالعه و تماشای آثار باارزش بوده و گاه حتی با تاکید بر همین کم دانشی، به موفقیتهای ظاهری نیز دست می یابند.
یک پرسش بی پاسخ و فراخوانی برای کشف حقیقت
داستان اکران «پیر پسر» بالاتر از آنکه نقدی بر یک فیلم باشد، پرسش نامه ای جدی در رابطه با سلامت و شفافیت در چرخه اکران و اقتصاد سینمای ایران است. تضاد آشکار میان سالن های خالی و اکران مستمر، زیان هنگفت اقتصادی و حمایت یک نیروی نامرئی، همگی نشان از وجود یک داستان پیچیده در پشت پرده دارند. این وظیفه خبرنگاران تیزبین و رسانه های مستقل است که وارد میدان شوند و حقیقت این داستان عجیب را کشف کنند. تا آن زمان، این پرونده به عنوان یکی از مشکوک ترین و پرسش برانگیزترین اکران های تاریخ سینمای ایران باز خواهد ماند.
منبع: کیهان
به طور خلاصه این فقط یک ادعا نیست، بلکه واقعیتی است که با رفتن به سایت های فروش آنلاین بلیت به سادگی قابل راستی آزمایی بود. این ارقام در سرتاسر کشور به همین منوال بود: سالن ۳۲۰ نفره پردیس پروین اعتصامی اراک تنها یک صندلی فروخته بود و سالن اصلی ۳۸۰ نفره سینما کیو خرم آباد میزبان تنها ۴ نفر بود. نه یک اثر سیاسی است، نه خشونت جذاب سینمایی دارد و نه به روابطی می پردازد که برای گیشه جذاب باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب