به بهانه‌ی بهار ۱۴۰۰ و تكریم سالگشت تأسیس نهاد كتابخانه های عمومی كشور؛
كتابخانه های عمومی پدیدآورنده ی كهن ترین خاطره آفرینی های هر نسل هستند
به گزارش جوان بین کتابخانه ها، کهن ترین میراث فرهنگی هر سرزمینی را به نسل های بعد هدیه می دهند. کتابدارها در هر دوره ای کتاب ها را برای کتابخوان ها مهیا کرده اند تا شیرین ترین خاطرات از کتابخانه ها در شهرها و روستاها در دل ها و اندیشه ها زنده و پویا بماند.
کتابخانه ها، کهن ترین میراث فرهنگی هر سرزمینی را به نسل های بعد هدیه می دهند. کتابدارها در هر دوره ای کتاب ها را برای کتابخوان ها مهیا کرده اند تا شیرین ترین خاطرات از کتابخانه ها در شهرها و روستاها در دل ها و اندیشه ها زنده و پویا بماند. کتابخانه های عمومی در زمره‌ی پدیده هایی هستند که خاطرات شهروندان را در ادوار زمانی مختلف ساخته اند.
حضور در انبوه کتاب های سنگی و چاپی برای نسل قدیم می تواند یادگاری منحصربه فردی باشد؛ برای نسل های چند دهه‌ی قبل، کتابخانه های عمومی احجامی از آهن و چوب و میز و قفسه نبودند. کتابخانه ها در روزگاران دور مراکز رویایی دلپذیری بودند که انسان ها را به زندگی آرام و دلنشینی سوق داده اند. بهترین دوران هر مشتاق به کتاب در کتابخانه‌ی محل سکونتش شکل گرفته است.
با گذشت زمان و ورود به عرصه های نوین ارتباطی و مطالعاتی در هزاره‌ی سوم، کتابخانه های عمومی هم از این تغییرات بی نصیب نبوده و به این منظور، اقدامات گسترده ای برای تأمین کیفیت بهتر و بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این اقدامات، توجه به اجزای یک کتابخانه بود.
در واقع اندیشه ای که برآمده از اندیشه‌ی ساختارگرایی و کارکردگرایی بود، خیلی زود به متن کتابخانه ها آمد و متخصصان و طراحان فرهنگی و اساتید پژوهشی و متخصصان توسعه‌ی فرهنگی را به هیئت یک جراح درآورد تا کتابخانه را بر میز تشریح برده و آنرا شرحه شرحه و بر مبنای تغییرات بازبینی کنند.
تلاش برای شکل گیری روح یک محیط فرهنگی در تعاملات گسترده‌ی مخاطبان و رجوع کنندگان آن است مانند مراجعه‌ی کتابخوان ها به کتابخانه های شهری، عشایری و روستایی و همینطور در سطح مراکز استان ها که سبب در هم تنیدگی روابط کتابخوان ها با یکدیگر می شود. این اقدام بیشتر از آنکه تأثیری کالبدی در کتابخانه ها داشته باشد، اثرات اجتماعی گسترده ای در خود دارد.
مراکز فرهنگی در عصر جدید برای افزایش کیفیت زندگی می بایست عرصه‌ی بیشتری به منظور زندگی شهروندان و تعاملات گسترده‌ی فرهنگی و اجتماعی فراهم آورد. از این رو، توجه به نیازهای مخاطبان و رجوع کنندگان مراکزی مانند کتابخانه های عمومی از همان ابتدای شکل گیری برنامه ریزی مدرن برای حوزه‌ی فرهنگ توانست جای خویش را باز کند. اتفاقی که در نیم دهه‌ی اخیر در این نهاد عمومی رخ داده است.
بر این اساس، هر کتابخانه باید بتواند در سطوح متفاوتی نیاز کتابخوان هایش را رفع کند. هر کتابخانه باید در واحدهای همسایگی امکانات زندگی روزمره و روزانه شهروندانش را برای مخاطبانش فراهم آورد. و این ایده‌ی شکل گیری واحدهای ریزدانه‌ی فرهنگی و خدماتی در کتابخانه های مرکزی مورد توجه و حمایت مدیران نهاد قرار گرفته است.
هر کتابخوان باید بتواند نیاز خویش را در کتابخانه ای که در آن کتاب می خواند و یا به تعبیری در آن زندگی می کند تأمین کند. این اقدام های انجام گرفته به علل بسیاری اهمیت دارد. نخست در کاهش زمان هدررفت در رفت وآمد که یک امر کالبدی و بیرونی است و تاثیر آن بر کلیت زمان مطالعه و کمیت و کیفیت کتابخوان ها قابل ارزیابی است.
اما نکته‌ی بسیار مهم تر شکل گیری تعاملات اجتماعی در کتابخانه های مرکزی است که فارغ از روح هویت و تعلق در شهروندان و شهرهاست. کتابخوان ها با حضور در کتابخانه های مرکزی که به تأمین مایحتاج فرهنگی و اجتماعی شان منجر می شود، با یکدیگر در تعامل جدی تر و مکررتری خواهند بود و از این راه حس تعلق بیشتری در آنها ایجاد می شود.
در کتابخانه ها هم قدرت خاطره آفرینی که از عناصر زندگی و پویایی یک مرکز تأثیرگذار فرهنگی است شکل خواهد گرفت. کتابخوان ها در روزگار نه چندان دور بایستی مشکلات بسیاری را برای رسیدن به کتابخانه حل می کردند: از سپردن فرزند به مهدکودک تا تهیه‌ی امکانات سخت افزاری برای جستجوی فهرستی از علاقمندی هایشان در حوزه‌ی آثار مکتوب از این جمله است؛ حتی گاهی برای تهیه‌ی نشریه و مجله و مطبوعه ای باید روزها در انتظار دسترسی می ماندند.
امروزه کتابخوان ها نه تنها به منظور تأمین نیازهای فرهنگی شان از منزل های خود بیرون می آیند و به مراکز مهم فرهنگی مانند کتابخانه های مرکزی که بزرگتر از کتابخانه های منطقه ای و محلی است می روند، بلکه از خدمات مختلف و متکثری که در کتابخانه های مرکزی وجود دارد هم بهره مند می شوند.
مرکز فرهنگی و مهمی زنده و پویا است که شهروندان و اهل فرهنگ و مطالعه اش بانشاط باشند و از محیط های فرهنگی موجود در شهر بتوانند بهره بجویند. این بدان معناست که زیرساخت ها و بسترهایی که در هرکتابخانه بعنوان محل رجوع مشتاقان و علاقمندان به فرهنگ و علم شکل می گیرد به منظور ایجاد بستری مناسب برای شکل گیری تعاملات میان انسان های فرهیخته و اندیشمند است.
هر چقدر تعاملات فرهنگی و اجتماعی در کتابخانه ها بیشتر باشد و میزان هم گرایی آنها بیشتر شود، به همان اندازه حس تعلق و در نهایت حس هویت فرهنگی در بین کتابخوان ها و علاقمندان به کتابخوانی بیشتر افزایش می یابد.
ازاین رو، ایجاد خدمات متنوع در کتابخانه های عمومی نه تنها توانسته است اثرات مشهود و عینی چون کاهش صدمه های فرهنگی و اجتماعی در بین شهرها را در بر داشته باشد، بلکه گامی است به سمت هم گرایی بیشتر در کتابخوان ها و افزایش سطح تعاملات علاقمندان به کتاب خواندن و کتابخوانی و در نهایت ایجاد عنصر خاطره آفرین در کتابخوان ها که منجر به حس تعلق و در نهایت هویت فرهنگی در عصر بی هویتی حاضر می شود.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب