با گسترش فضای مجازی، دیگر نمی توان مخاطب را تفکیک کرد
به گزارش جوان بین، محسن جوادی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بمناسبت روز ملی کودک یادداشتی منتشر کرده است.
به گزارش جوان بین به نقل از مهر، محسن جوادی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به مناسبت روز ملی کودک یادداشتی منتشر نموده است.
در ادامه یادداشت جوادی را می خوانید:
کودکی، آغاز ایجاد جان آدمی است؛ جایی که ریشه های اندیشه و عاطفه در خاک نرم خیال و شگفتی می روید. اگر گفته اند که جامعه کتاب خوان، از کودکی شروع می شود، سخنی درست گفته اند. چونکه کتاب، تنها مجموعه ای از واژه ها نیست؛ باغی است که در آن بذر معنا کاشته می شود و اگر این بذر در سالیان نخست زندگی در دل کودک بنشیند، در روزگار بلوغ به درختی استوار بدل می شود که سایه اش بر فرهنگ یک ملت می افتد.
اما سخن از کتاب و کتاب خوانی در روزگار امروز، تنها یادآوری یک فضیلت گذشته نیست. ما در جهانی زندگی می نماییم که کودکان، دیگر تنها شنونده یا خواننده نیستند؛ بلکه خود به رسانه بدل شده اند. آنان بی آن که به درستی بدانند، در جریان پی در پی تصویر و صدا و واژه، جهان را تجربه می کنند و بازمی نمایانند. این دگرگونی، چالشی جدید برای آموزش، پرورش و فرهنگ ماست.
در کنار لزوم های زیربنایی چون گسترش کتابخانه ها، تولید کتاب های با کیفیت و آموزش درست خواندن، باید به تهدیدی ژرف تر هم اندیشید: تهدید زبان. زبان فارسی، این میراث چند هزارساله اندیشه و زیبایی، امروز در معرض دگرگونی هایی است که گاه از درون می جوشند و گاه از بیرون هجوم می آورند. کودک امروز در بین طوفان رسانه ها بزرگ می شود؛ جایی که واژه ها از هر سو بر ذهن او می بارند. وی در برنامه ها، بازیها و گفت وگوهای روزمره با تلفیقی از واژه های فارسی و بیگانه روبه روست؛ زبانی که نه فارسی است و نه زبان دیگری، بلکه آمیخته ای است بی ریشه. و شگفت آن که این آمیختگی، گاه به نشانه ای از «نو بودن» بدل شده است.
ما در مقابل این وضعیت، نیازمند برخوردی دستوری یا نافی نیستیم، بلکه باید به فهمی ژرف تر برسیم. زبان را نمی توان با فرمان اصلاح کرد؛ باید آنرا در جان نسل ها زنده نگه داشت. نخست باید زبان گفتگو با نسل تازه را یافت. اگر نتوانیم با نسل آلفا سخن بگوییم، نه از سر سلطه، بلکه از طریق هم فهمی، در آینده ای نه چندان دور فاصله ای ژرف میان ما و آنان پدید می آید. همان چالشی که امروز در گفتگو با نسل قبل از آنان، یعنی نسل زد، با آن روبه رو هستیم.
نسل امروز در جهانی زندگی می کند که فناوری، تصویر و صدا بخشی از تنفس روزانه اوست. زبان او تنها واژه نیست؛ تصویر است، نماد است، حرکت و موسیقی است. به این دلیل، ادبیات کودک در روزگار ما باید چندچهره و چندآوا باشد. شعر، داستان، بازی، تصویر و موسیقی باید در کنار هم قرار گیرند تا جهان ذهنی او را بسازند. در روزگار پند و اندرز؛ حال باید از طریق تجربه با او سخن گفت؛ تجربه ای که در خانه، مدرسه و در جهان دیجیتال توأمان شکل می گیرد.
با گسترش فضای مجازی، دیگر نمی توان مخاطب را تفکیک کرد. کودک امروز به همان اندازه که به داستان و بازی دسترسی دارد، می تواند به گفتار و نوشتار بزرگ ترها هم برسد. از همین رو، مسئولیت ما دوچندان است. هر واژه ای که به کار می بریم، هر متنی که می نویسیم، می تواند در دسترس او باشد. اگر زبان خویش را آلوده به بی ریشگی نماییم، ناخواسته کودک را از سرچشمه زبان مادری اش دور کرده ایم.
در سالیان اخیر، فضای نوآوری و کارآفرینی در کشور رو به رشد است؛ اما دریغ که این حوزه هم آماج واژه های بیگانه شده است. کودکان و نوجوانان که با شوق به این فضا می نگرند، گمان می برند که راه ورود به دنیای نو، گذر از زبان فارسی است؛ در صورتیکه زبان فارسی توانایی آنرا دارد که برای هر پدیده تازه، واژه ای زلال و ریشه دار بیافریند.
تاریخ نشان داده است که زبان فارسی از سخت ترین گردنه ها گذشته و در هر دوره خویش را بازآفریده است. از هجوم زبان های دیگر تا دگرگونی های درونی، همواره جان سالم به در برده، چونکه از پشتوانه ای مردمی برخوردار بوده است؛ اما همین پایداری نباید ما را به خواب بی خیالی فرو برد. بی تفاوتی، بزرگ ترین تهدید برای هر زبان زنده است.
در خیلی از کشورها برای پاسداری از زبان مادری، برنامه هایی گسترده اجرا می شود: از آموزش زبان در بازی و فیلم تا طراحی نرم افزارهای بومی برای کودکان. ما هم می توانیم از این تجربه ها بیاموزیم. باید تولیدکنندگان محتوا، نویسندگان و آموزگاران را در کنار هم قرار دهیم با زبانی تازه و با این حال ریشه دار، با نسل نو سخن بگویند.
روز ملی کودک، تنها یادآور لطافت و معصومیت نیست؛ هشداری است برای آینده زبان و فرهنگ ما. کودکان امروز، نویسندگان فردا هستند؛ و اگر امروز در گوش آنان واژه های درست و زیبا ننشانیم، فردا دیگر واژه ای نخواهیم داشت که با آن سخن بگوییم.
حرف آخر اینکه اگر گفته اند که جامعه کتاب خوان، از کودکی آغاز می شود، سخنی درست گفته اند. اما سخن از کتاب و کتاب خوانی در روزگار امروز، تنها یادآوری یک فضیلت گذشته نیست. زبان فارسی، این میراث چند هزارساله اندیشه و زیبایی، امروز در معرض دگرگونی هایی است که گاه از درون می جوشند و گاه از بیرون هجوم می آورند.
منبع: جوان بین
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب