ماه پرفضیلت رجب مناسبت ها و روزهایی را در خود جای داده است که بهره مندی بندگان را از این ماه دوچندان می کند. آن چه در ماه رجب و شعبان تدارک دیده شده است، مقدمه ای بر خودسازی و ورود به ماه مبارک رمضان است تا انسان آماده دریافت عظمت و درک این ماه بزرگ شود.
نخستین شب جمعه ماه رجب «لیله الرغائب» نام گرفته است. آن چه در این سال ها این شب را به نام شب آرزوها می خوانند از ریشه «رَغَب» به معنای رغبت و اشتیاق به چیزی گرفته شده است. شبی که میل و توجه به عبادت و بندگی در آن فراوان است و بندگان خوب و شایسته خداوند در این شب تمایل زیادی به رفتن به در خانه خدا و ارتباط و انس با معبود خویش دارند. برای این شب می توان معنای دیگری هم فرض کرد و آن بخشش و عفو خداوند است.
روزه
از اعمال مخصوص این شب آنست که در روز، روزه گرفته شود. روزه یکی از اعمال خاص ماه رجب است که فضائل زیادی برای آن برشمرده شده است. در روایات آمده است که اگر شخصی تنها یک روز از ماه مبارک رجب را، از سرِ ایمان و فقط در راستای کسب رضای الهی، روزه بدارد، مستحق بزرگ ترین مراتب خشنودی آفریدگار خواهد شد.
کسی که دو روز از ماه رجب را روزه بگیرد، به مقامی می رسد که هیچ یک از ساکنان آسمان ها و زمین قادر به توصیف کرامت و احترامی که او نزد خداوند دارد، نخواهند بود. علاوه بر این، برای او پاداشی نگاشته می شود که معادل پاداش ۱۰ نفر از صادقانی است که در تمام طول عمر خود (هر چقدر هم طولانی باشد) حتی یک دفعه هم مرتکب دروغ نشده اند.
روایت شده که اگر شخصی قادر بر آن نباشد هر روز صد مرتبه این تسبیحات را بخواند تا ثواب روزه آنرا دریابد: سُبْحَانَ الْإِلَهِ الْجَلِیلِ سُبْحَانَ مَنْ لا یَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلا لَهُ سُبْحَانَ الْأَعَزِّ الْأَکْرَمِ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزََّ وَ هُوَ لَهُ أَهْلٌ.
نماز مخصوص شب لیله الرغائب
در روایتی آمده است که وقتی یک سوم از شب گذشت، هیچ فرشته ای نیست مگر این که در کنار کعبه شریف آید، آنگاه خداوند نظر مرحمت به آنان کند و فرماید: فرشتگانم هر چه خواهید از من بخواهید. فرشتگان گویند: بارالها حاجت و خواسته ما آنست که روزه داران ماه رجب را بیامرزی، خداوند خداوند متعال فرماید: آمرزیدم.
در خصوص این شب در کتاب مفاتیح الجنان ذکر شده است؛ و کیفیت آن چنان است که روز پنجشنبه اوّل آن ماه را روزه می داری چون شب جمعه داخل شود میان نماز مغرب و عشاء ۱۲ رکعت نماز می گذاری هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعت از آن یک بار حمد و سه مرتبه اِنّا اَنْزَلْناهُ و ۱۲ مرتبه قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ می خوانی و چون فارغ شدی از نماز ۷۰ مرتبه می گوئی «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الاُْمِّیِّ وَعَلی آلِهِ» پس به سجده می روی و ۷۰ مرتبه می گوئی: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَالرُّوحِ» پس سر ازسجده برمی داری و ۷۰ مرتبه می گوئی «رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَتَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ اِنَّکَ اَنْتَ الْعَلِیُّ الاَعْظَمُ» پس باز به سجده می روی و ۷۰ مرتبه می گوئی: «سُبُّوحٌ قُدّوُسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَالرُّوحِ» پس حاجت خودرا می طلبی که ان شاءالله برآورده خواهد شد.
سید در «اقبال» و علامه در «اجازه بنی زهره» درباره ی اعمال لیله الرغائب نقل کرده اند: همچون اعمال این شب نمازی است که گناهان بسیار به جهت او آمرزیده شود و هر که این نماز را بگذارد، چون شب اول قبر او شود، حق تعالی بفرستد ثواب این نماز را به طرف او به نیکوترین صورتی با روی گشاده و درخشان و زبان فصیح.
پس با وی گوید: ای حبیب من بشارت باد تو را که نجات یافتی از هر شدت و سختی. گوید تو کیستی، به خدا سوگند که من روئی بهتر از روی تو ندیدم و کلامی شیرین تر از کلام تو نشنیده ام و بوئی بهتر از بوی تو نبوئیدم. و گوید: من ثواب آن نمازم که در فلان شب از فلان ماه از فلان سال به جای آوردی. آمدم امشب به نزد تو تا حق ترا ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم. وحشت را از تو بردارم و چون در صور دمیده شود من سایه بر سر تو خواهم افکند در حوزه قیامت. پس خوشحال باش که خیر از تو هیچگاه معدوم نخواهد شد.
رسول خدا (ص) در مورد ثواب این نماز فرمودند: قسم به کسی که جانم در دست اوست، هیچ بنده یا کنیزی - از بندگان و کنیزان خدا - این نماز را بجا نمی آورد، مگر این که خداوند گناهان او را می بخشد گرچه گناهان او مثل کف دریا و به عدد شن و به وزن کوه ها و به عدد برگهای درختان باشد و روز قیامت هفتصد نفر از خویشان خودرا که همگی سزاوار آتش باشند شفاعت می کند. و در شب اول قبر خداوند ثواب آنرا به بهترین صورت، با روی گشاده و خندان و زبان فصیح برای او می فرستد که می گوید: ای محبوب من مژده بده، از هر سختی نجات پیدا کردی. می پرسد: تو کیستی؟ رویی بهتر از روی تو ندیده و بویی به خوشبویی تو مشامم نرسیده. جواب می دهد: ای محبوب من، من ثواب آن نمازی هستم که در فلان شب، فلان منطقه، فلان ماه و فلان سال بجا آوردی، امشب آمده ام تا حقت را ادا کرده، مونس تنهایی تو بوده و وحشتت را از بین ببرم، و زمانیکه در شیپور دمیده شود، در حوزه قیامت بر سرت سایه افکنم. و تو هیچگاه هیچ خیری را از جانب مولایت از دست نخواهی داد.
فرشتگان گویند: بارالها حاجت و خواسته ما آنست که روزه داران ماه رجب را بیامرزی، خداوند خداوند متعال فرماید: آمرزیدم.
در خصوص این شب در کتاب مفاتیح الجنان ذکر شده است؛ و کیفیت آن چنان است که روز پنجشنبه اوّل آن ماه را روزه می داری چون شب جمعه داخل شود میان نماز مغرب و عشاء ۱۲ رکعت نماز می گذاری هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعت از آن یک مرتبه حمد و سه مرتبه اِنّا اَنْزَلْناهُ و ۱۲ مرتبه قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ می خوانی و چون فارغ شدی از نماز ۷۰ مرتبه می گوئی اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الاُْمِّیِّ وَعَلی آلِهِ پس به سجده می روی و ۷۰ مرتبه می گوئی: سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَالرُّوحِ پس سر ازسجده برمی داری و ۷۰ مرتبه می گوئی رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَتَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ اِنَّکَ اَنْتَ الْعَلِیُّ الاَعْظَمُ پس باز به سجده می روی و ۷۰ مرتبه می گوئی: سُبُّوحٌ قُدّوُسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَالرُّوحِ پس حاجت خودرا می طلبی که ان شاءالله برآورده خواهد شد. و گوید: من ثواب آن نمازم که در فلان شب از فلان ماه از فلان سال بجای آوردی. پس خوشحال باش که خیر از تو هیچ گاه معدوم نخواهد شد.
رسول خدا (ص) در مورد ثواب این نماز فرمودند: قسم به کسی که جانم در دست اوست، هیچ بنده یا کنیزی - از بندگان و کنیزان خدا - این نماز را بجا نمی آورد، مگر اینکه خداوند گناهان او را می بخشد گرچه گناهان او مثل کف دریا و به عدد شن و به وزن کوه ها و به عدد برگهای درختان باشد و روز قیامت هفتصد نفر از خویشان خودرا که همگی سزاوار آتش باشند شفاعت می کند.
منبع: جوان بین