منتقدان درباره بدون قرار قبلی، چه گفتند؟
جوان بین: «بدون قرار قبلی» توسط برخی منتقدان فیلمی خوش ساخت با کارگردنی خوب دانسته شد، اما برخی نیز معتقدند، در برقراری ارتباط با مخاطب گرفتار شکست کامل است.
به گزارش جوان بین به نقل از ایرنا، بهروز شعیبی که در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر به خاطر کارگردانی فیلم دهلیز برنده سیمرغ بلورین شد امسال با فیلم بدون قرار قبلی در مسابقه سودای سیمرغ حضور پیدا کرده است.
فیلم داستان دختری ایرانی ساکن آلمان است که پس از سی سال می فهمد که پدرش فوت کرده و برای او میراثی را به جا گذاشته است.
فیلم اهتمام دارد روایت سفر قهرمانانه و تحول شخصیتی باشد که انگار هیچ دلبستگی خاصی نسبت به وطن و زندگی گذشته اش ندارد. پگاه آهنگرانی در این فیلم در نقش یاسمن که یک پزشک جوان ایرانی ساکن آلمان است بازی کرده است. همین طور صابر ابر که در فیلم بی رویا نیز یکی از نقش های اصلی بود در این فیلم بعنوان وکیل خانوادگی حضور پیدا کرده است. مصطفی زمانی دیگر بازیگر مطرحی است که در بدون قرار قبلی بازی کرده است. اما نکته جالب توجه این که بهروز شعیبی نیز به رسم خیلی از بازیگران-کارگردانان در این فیلم خودش نیز در نقش یکی از خادمان امام رضا(ع) مقابل دوربین قرار گرفته است.
بدون قرار قبلی در برقراری ارتباط با مخاطب شکست کامل است
شبنم محمودی شرق، عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران، نوشت: شعیبی در کارگردانی عالی است. بازی بازیگران آنقدر حسی و خوب است که نمی دانی به کدام توجه کنی. پگاه آهنگرانی در نقش یاسی درخشیده، آن چهره ای که در اوایل فیلم هیچ حسی در آن پیدا نیست تا آن سکانس بی نظیر درد و دل با دخترخاله اش نرگس که تمامی بغض های چندساله اش را فرو می ریزد عالی است. الهام کردا با آن لهجه شیرین مشهدی و چشم های کمی درشت شده و حرکات اغراق آمیز بدن هم خوب است. بازیگر نقش الکس تصویر کاملی از یک بچه اوتیسمی به نمایش می گذارد و صابر ابر در آن نقش کوتاه درخشیده. شاید فقط در این میان مصطفی زمانی است که بازی متوسطی از خود ارائه می دهد.
نماها همه حساب شده اند و موسیقی فیلم عالی است. از آن ترانه محلی تیتراژ ابتدایی فیلم گرفته تا موسیقی اصیل شمال شرق ایران که کاملا به خورد فیلم رفته و اساسا روی بیننده تاثیر مضاعف خواهد گذاشت. طراحی صحنه و لباس هم حساب شده است و به خصوص طراحی مکان هایی که یاسمن در ایران و در زادگاه خود به آن پا می گذارد دقیق حس مورد نظر کارگردان را القا می کند. اما فیلمنامه کار چندان دقیق و حساب شده نیست.
بازهم برای بیننده قابل درک نیست چونکه هیچ حادثه ای یا اتفاقی که بیننده را برای رفتن اقناع کند در فیلمنامه اتفاق نیفتاده است. به همه این ها اضافه کنید که مقرر است بیننده آن نیرویی که یاسمن را هل می دهد تا معجزه نهایی فیلم رخ دهد را هم در فیلم حس نمی نماید. مقرر است بیننده بفهمد اگر یاسمن ایران بود و در ایران بزرگ می شد می توانست مثل نرگس تحصیلات عالیه داشته باشد و رانندگی بداند و یک شوهر مهربان خوب گیرش بیاید؟
البته که تاکید می شود پیرنگ داستان جالب است و با وجود تکراری بودن برای بیننده می تواند جذاب باشد اما باید پذیرفت که بدون قرار قبلی اگر یک تله فیلم شصت هفتاد دقیقه ای بود شاید موفق تر ظاهر می شد نه یک فیلم طولانی که حوصله بیننده از اواسط فیلم حسابی سر می رود و فقط منتظر است ببیند اختتام فیلم چه می شود. در زمینه فیلم های معنوی و مذهبی بدون قرار قبلی قابل تامل است اما در مقام فیلمی که بتواند با تماشاگر عام ارتباط برقرار کند و او را در همه لحظات همراه خود سازد یک شکست کامل است.
بدون قرار قبلی، متفاوت ترین اثر سینمایی بهروز شعیبی است
علی کریمی، منتقد سینمایی نوشت: یاسمن به دنبال گمشده خود می رود، اما با گمشده ای پنهان در وجودش آشنا می شود که سال ها به دنبالش می گشته است. وی در ادامه نیازش به این گمشده را بیشتر درک می کند و در نهایت ناخواسته وارد مسیری عارفانه می شود. یاسمین برای پیدا شدن گمشده اش سال ها مسیری غلط را انتخاب نموده است ولی حالا فطرت پاک او و فرزندش، مسیر درست را پیدا می کند.
مفاهیم کلیشه ای مانند، کشف حقیقت در فیلم شعیبی رنگی تازه به خود می گیرد. نگرانی های سطحی مادرِ قصه، با برطرف شدن مشکل اصلی زندگیش، حل می شود و فرزند او نیز راه خوب زندگی کردن را پیدا می کند. بازی درخشان و البته متفاوت پگاه آهنگرانی در کنار کارگردانی خوبِ بهروز شعیبی، اثری متفاوت را در دوره چهلم جشنواره فیلم فجر به معرض نمایش گذاشته است. اثری که مخاطبان خودش را دارد.
ریتم آرام فیلم در کنار نماهای زیبای آن، معنای قصه را به صورتی تصویرگری می کند. تصاویر عموما باز و فوق العاده فیلم از مناطق مختلف شرق ایران خصوصاً خراسان در بدون قرار قبلی، به معرض نمایش گذاشته شده است. گویی فیلمساز اجازه داده است مخاطب به موقعیت جغرافیایی فیلم بیاید و از نزدیک اتمسفری که یاسمین در آن نفس می کشیده را درک کند.
بدون قرار قبلی شاید به صورتی متفاوت ترین اثر سینمایی بهروز شعیبی است، اما امضای این کارگردان در تک تک پلان های آن دیده می شود.
بدون قرار قبلی؛ یک فیلم بی ادعا ساخته
سام بهشتی، منتقد سینما، در یادداشتی به تحلیل این فیلم پرداخت: تبدون قرار قبلی یک فیلم با رویکرد اجتماعی که دغدغه معنوی دارد و در این راه سر بلند است و این دغدغه در جهان فیلمساز به یک مساله مهم تبدیل گشته است. سه ضلع دارد، ضلع نخست جهان حاکم بر قصه است که قصه اش را در یک چارچوب مشخص با شخصیت پردازی منسجم به دور از بیراهه رفتن و دور باطل روایت می کند و این امر در این فیلمنامه سخت؛ یک اتفاق بزرگ به لحاظ سینمایی بودن و شکل گیری درام شمرده می شود، ضلع دوم این ماجرا جایی شکل می گیرد که با یک کارگردانی مواجه هستیم که به پختگی و تکامل رسیده است و مسیر دشواری را برای رسیدن به این سلوک معنوی طی کرده است.
بدون قرار قبلی یک فیلم بی ادعا ساخته و این شاعرانگی در لحن روایت و پختگی اش این فیلم را به لحاظ وجود کارگردانش متمایز می سازد. از جغرافیا بعنوان یک شخصیت بهره می گیرد و نگاه معنوی اش را در قالب جغرافیا به دور از شعار زدگی و خطر کلیشه شدن در این قالب می ریزد.
اما ضلع قوی و مقتدر آن انتخاب و از همه مهمتر اعتماد کارگردان به شخصیت اول زن قصه است. پگاه آهنگرانی در بدون قرار قبلی بدون شک حضور مغتنم و شور انگیزی دارد، جدی ترین و سخت ترین بازی عُمرش را در مقام بازیگر ارائه کرده است و این قابل باور بودنش و نحوه جان بخشیدن به شخصیت است که این فیلم را تماشایی می کند.
پگاه آهنگرانی یکی از جدی ترین نقش های اصلی زن امسال فجر است، در مقابل او مصطفی زمانی هم حضور به اندازه ای دارد که بیرون نمی زند و از عهده نقش بر آمده است. یکی دیگر از رویکرد های انسانی که در این فیلم به آن پرداخته شده، مساله بیماری اوتیسم است، کودک قصه درگیر این بیماری دشوار است و شعیبی با یک پرداخت ماهرانه به این مساله در روایت قصه مهم اش می پردازد.
بدون قرار قبلی و اتمسفر حاکم بر جهان روایتش قابل تقدیر است.
بدون قرار قبلی به سراغ گره افکنی و گره گشایی نمی رود
احسان رحیم زاده، خبرنگار سینمایی درباره فیلم بدون قرار قبلی، نوشته است: برای علاقه مندان به سینمای قصه گو پیشنهاد خوبی نیست. فیلمنامه در طول دو ساعت فقط دو موقعیت متفاوت را توصیف می کند و سراغ گره افکنی و گره گشایی نمی رود.
فیلمساز با تاکید بر موقعیت الکس تفاوت های دو فرهنگ غربی و شرقی را بازنمایی می کند. دویدن بچه ها در خانه های حیاط دار، آب بازی و آتش بازی آنها و اناری که لباس الکس را سرخرنگ می کند؛ همه تکه هایی از فرهنگ شرقی هستند. یاسی و الکس که سایه پدر را بر سرشان حس نکرده اند در شهر مشهد گرمای حضور همه اعضای خانواده در کنار یکدیگر را لمس می کنند. خانواده ای که اعضایش آدم های بی شیله و پیله ای هستند و زندگی را مثل آن طرف آبی ها سخت نمی گیرند.
بهروز شعیبی در ارائه تصویری زیبا و چشم نواز از مشهد و شرق کشور موفق است. او گوشه ای فرهنگ شرق و خراسان را به تصویر می کشد و نشان میدهد مشهدی ها بر خلاف آنچه تصور می شود جزو علاقه مندان به ساز و آواز و موسیقی هستند. تاکید بر روی دیگر عناصر فرهنگی خراسان مثل آسباد (آسیاب بادی) مناسب و به جاست. چون مقرر است یاسی در ضمن مسیر به درک جدیدی از هویت خودش و سرزمینش برسد. آسبادها جزو میراث تاریخی کشور هستند که مهارت و دانش ایرانیان قدیمی را به اثبات می رسانند.
حضور معنوی حرم امام رضا(ع) در فیلم کاملا به اندازه است. کیفیت و کمیت زیارت یاسی نیز کاملا با شخصیتش همخوانی دارد و لحنی شعاری پیدا نمی نماید. یاسی از پیرمرد بیمار (با بازی رضا صابری) درباره دلیلهای حضورش در آن خانه می گوید و پیرمرد سکوت می کند. در ادامه نمایی از گنبد طلایی حرم را می بینیم که با زبان بی زبانی دارد پاسخ یاسی را می دهد. آن پیرمرد بیمار در نقطه مقابل یاسی مهاجر قرار می گیرد. فردی که حاضر نمی گردد تسلیم مدرنیته شود و هر جور شده می خواهد آب و خاکش را حفظ کند.
فیلم در کنار تمامی نقاط قوتش رنج لایتناهی مادران فرزندان اوتیسمی را هم روایت می کند. یاسی بعنوان نماینده این مادران صبور اعصابی پولادین دارد و در مقابل همه اذیت های فرزند خم به ابرو نمی آورد.
مشکل اصلی فیلمنامه بدون قرار قبلی پیش بینی پذیری آن است
حمیدرضا کاظمی پور، عضو انجمن منتقدین و نویسندگان سینمای ایران، نوشت: بدون قرار قبلی قصه جدیدی در سینمای ایران نیست، نه قصه اش، نه جنس روایت اش و نه نوع زاویه نگاهش، اما فیلمی است که می تواند احساس مخاطب خودرا تحریک کرده و ارتباطی عاطفی در آن بوجود آورد. فیلم پر است از خرده روایت هایی همچون پسربچه کاراکتر اصلی فیلم که از بیماری اتیسم رنج می برد و ماجراهایی را با خود به همراه دارد، قصه قبری میراثی در حرم مطهر امام رضا تا ارتباط میان یاسمین با مهندس شایقی با بازی مصطفی زمانی که همگی مقرر است در خدمت روایت اصلی داستان فیلم با مضمون «بازگشت» باشند.
مشکل اصلی فیلمنامه در بدون قرار قبلی پیش بینی مخاطب از اختتام و حوادث فیلم است، پسربچه اتیسم رو به بهبود می رود، یاسمین گرفتار تحول می شود و روایت عاشقانه میان یاسمین و مهندس شایقی نیز جان می گیرد، اینها همگی برای مخاطب قابل پیش بینی است که بااینکه در تولید فیلمساز تمام تلاشش را به کار بسته تا شعار زده از کار در نیاید اما ضعفی است بر پیکره فیلمنامه که نمی توان از آن چشم پوشید.
بدون قرار قبلی در کنار تمامی نقدها فیلمی است با عطر و طعم ایرانی و شعیبی در نشان دادن بخش زیبایی از فرهنگ و جغرافیای ایران به شدت موفق است. مفهوم خانه در سکانس های مربوط به مشهد و خانه دخترخاله یاسمین با بازی موثر و باور پذیر الهام کردا به دقت و با وسواس خوب به بار نشسته است، المان ها و سمبل های زندگی ایرانی از حیاط و باغچه گرفته تا انار و دوتار و معماری، همگی در ایجاد فضای بومی و فرهنگی یک خانواده ایرانی، شدیدا محسوس است.
پگاه آهنگرانی در یکی از بهترین تجربه های بازیگری خود ظاهر شده است و هم بی قراری اش و هم نگاه مادرانه اش به درستی شکل گرفته است و یکی از نقاط قوت فیلم شمرده می شود. شعیبی نیز در کارگردانی نشان داده است بااینکه با فیلمنامه ای مستحکم و مضمونی بدیع روبرو نیست اما می تواند توانایی هایش را در ساخت اثری خوش ساخت به کار بندد و برخی ضعف های کار را بپوشاند.
در مجموع باید گفت بدون قرار قبلی بنیان اش بر پایه احساس ایرانی بنا شده است و در رسیدن به این هدف نیز فیلم موفقی از آب در آمده است.
منبع: javanbin.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب