نوروز با آیین های نمایشی؛(۱۱)
آهو چره نمادی از انسان دوستی ایرانی ها
«آهو چره» آیینی ثبت شده در لیست آثار ملی است در تجلی فرهنگ نوع دوستی و همیاری ایرانی ها جهت کمک به مردمانی که توان مالی تهیه ملزومات برگزاری نوروز را ندارند.
به گزارش خبرنگار تئاتر ایرنا، در تاریخ پرشکوه تمدن ساز ایران، رفتار و کنش های آئین مند ایرانی ها باورمند به آداب، رسوم و سنتی که تجمیع آنها فصل مهمی از فرهنگ و تمدن جهان را بنیان گذاشته و ارابه اش را به پیش رانده، خود می تواند مرکبی دیگر برای پیمودن مسیر روزهای آغاز قرن پانزدهم خورشیدی و نوروز ۱۴۰۱ با وجود شرایطی مشابه نوروز پیشین (کرونا) باشد.
پس این دفعه به بهانه فرارسیدن نوروز ۱۴۰۱ خورشیدی، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در مرور آئین های فرهنگ ساز و همدل با جشن نو شدن زمین، تلاش می کند به آن دسته رفتارهای آیینی و نمایشی بپردازد که اجرای آنها توسط افراد یک خانواده بتواند روزگاران را برای خانواده ها به ارمغان آورد.
تقسیم نشاط و شادکامی نوروز با اقشار گرفتار در تنگنای مالی
همکاری، تعاون و همیاری ایران و ایرانی همواره در تاریخ یکی از مهم ترین وجوه فرهنگی کشورمان به شمار رفته و می رود. در این میان در شمال ایران بعنوان یکی از اصلی ترین قطب ها و پایگاه های شکل گیری آیین های نوروزی، به رسوم گوناگونی برمی خوریم که یکی از آشناترین و درخشان ترین آنها آیین نمایشی آهو چره یا رابرچره است.
آیینی که در بطن خود علاوه بر بازتاب رسم عیدی و هدیه دادن به بهانه برافراشته شدن چتر نوروز بر کشورمان، خود نشان انسان دوستی ایرانی ها است. نوع دوستی، محور این آیین نمایشی برای مردمانی است که شاید در تهیه ملزومات برگزاری نوروز به خاطر تنگدستی کمتر توان همراهی با دیگر همسایگان خویش را دارند.
مردم خطه شمال کشور با آیین نمایشی آهو چره علاوه بر پاسداشت و جشن گرفتن فرارسیدن نوروز، تلاش می کنند ملزومات خانواده هایی را که به جهت تنگناهای مالی توان تدارک برگزاری جشن و مراسم نوروزی ندارند را در اختیار آنها قرار دهند. بدین سان با تکیه بر قدر و قیمت مهر ایرانی غرور همسایه را در این کمک حفظ کنند.
«آهو چره» آیینی ثبت شده به وسعت میراث ملی کشورمان
هوشنگ عباسی از پژوهشگران نامی در عرصه فرهنگ و آیین های ایران در کتاب آیین های سنتی نوروز در گیلان در تشریح آیین آهو چره یا رابرچره آورده: آیین نمایشی آهو چره تا حدود بیست سال پیش به شکل گسترده در منطقه شرق گیلان در شمار بازی ها و نمایش های نوروز انجام می شد. اما امروزه اجرای آن به بعضی از شهرستان ها و روستاهای گیلان محدود شده است.
گروه نمایشگران آهو چره شامل سه نفر، بازیگر نقش «آهو»، «شعرخوان» و «توبره کش» است. محور بازی را آهو تشکیل می دهد. این افراد با وسایل مختلف، چیزی شبیه سر آهو یا بز درست می کردند. برایش شاخ و با مهره شیشه ای چشم می گذاشتند. زنگوله به آن می آویختند و آنرا به سر چوبی قرار می دادند.
بازیگر نقش آهو کیسه یا گونی پارچه ای روی سر می کشید، تا بدنش پیدا نشود و از داخل آن کله آهو را که روی چوبی قرار داشت، بیرون می آورد. چنانکه به هیات حیوانی درآمده و با آن چوب می توانست سرش را حرکت بدهد. نفر دوم شعر می خواند و با چوبی در دست، نمایش را هدایت می کرد. این دو به همراه نفر سوم - توبره کش- با هم کوچه به کوچه، به خانه های روستا رفته و نمایش را اجرا می کردند و هدایایی از مردم می گرفتند.
شعری که معمولا خوانده می شد از این قرار بود:
آهو چره، آهو چره، ببین چقدر خوب می چره...
آهو از باغ آمده، چریده و چاق آمده...
آهو مُرغانه خوره، صدتا به کمتر نخوره...
به اینجا که می رسید آهو غش می کرد و تا تخم مرغ یا چیز دیگری ازصاحبخانه نمی گرفت حالش جا نمی آمد. پس از خواندن هر بند، همان قسمت اول - آهو چره، آهو چره، ببین چقدر خوب می چره - به صورت ترجیع بند تکرار می شد. سپس خواننده بند دیگری را تکرار می کرد.
با این کارها از صاحبخانه چیزهایی چون: برنج، تخم مرغ و شیرینی می گرفتند. این گروه کارشان را از غروب آغاز می کردند و درچند روستا و آبادی نزدیک می گشتند.
جوانان و نوجوانانی که در آیین نمایشی آهو چره شرکت داشتند در انتها این مراسم هدیه ها و عیدی های گرفته شده را میان خود تقسیم می کردند. همینطور با راهنمایی فرد امینی مثل ریش سفید و پیرِ روستا به خانه هایی سر می زدند که بزرگان خانواده برای تهیه ملزومات برگزاری جشن نوروز وسع مالی کافی نداشتند.
به این ترتیب عیدی های اهدا شده توسط ساکنان دیگر روستا در اختیار نیازمندان قرار می گرفت تا برگزاری جشن و سنت کهن نوروزی برای همه مردم، همسایه های شهر و قریه و روستا یکسان باشند. چون که ایرانی ها همواره پذیرای شادی بودند و پیش قدم در شادکامی و بخشیدن شادمانی به تمامی مردمان در سرزمین خود.
این آیین در تاریخ ۲۵ خرداد ماه سال ۱۳۹۰ خورشیدی به شماره ۲۳۷ در لیست آثار ملی به ثبت رسیده است.
منبع: جوان بین
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب