چرا حذف بودجه فرهنگی خطای راهبردی است؟
جوان بین: دولت می تواند بنگاه ها را اصلاح نماید و چارچوب های اقتصادی را سامان دهد، اما بدون تقویت فرهنگ عمومی و نهادینه سازی ارزش ها، چرخه فساد، بی اعتمادی و سوءمدیریت باردیگر تکرار خواهد شد.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب:
در سالیان اخیر، مسایل فرهنگی، خصوصاً موضوع حجاب، همیشه یکی از محورهای اصلی بحث های اجتماعی و سیاسی بوده است. برخی منتقدان بارها پرسیده اند که آیا صرف بودجه و تمرکز دولت بر فرهنگسازی منطقی است یا خیر. واقعیت اما این است که هر کشوری که به توسعه پایدار، عدالت اجتماعی و امنیت اخلاقی و فرهنگی خود اهمیت می دهد، نمی تواند نقش فرهنگ را نادیده بگیرد. فرهنگسازی نه فقط یک سرمایه گذاری طولانی مدت است، بلکه زیربنای اصلاحات اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی بحساب می آید. آموزش فرهنگی، نهادینه کردن ارزش ها و ایجاد هنجارهای مشترک، پایه هر جامعه توسعه یافته است و نمی توان بدون آن انتظار اصلاحات واقعی و پایدار را داشت.
طبیعی است که دولت باید ابتدا سراغ بنگاه ها و هلدینگ های مالی برود و مشکلات سوءمدیریت و ورشکستگی آنها را حل کند. اصلاحات اقتصادی، شفافیت مدیریتی و مبارزه با فساد ضروری می باشد. اما غفلت از فرهنگ و آموزش عمومی، خصوصاً در عرصه هایی که با هویت اجتماعی، اخلاق و رفتارهای روزمره مردم پیوند خورده، یک اشتباه راهبردی بزرگ است. تجربه تاریخی و اجتماعی نشان میدهد که اصلاحات اقتصادی بدون فرهنگسازی، به ندرت اثرات ماندگار و پایدار دارند. وقتی فرهنگ جامعه به سوی ارزش ها و اصول مشخص هدایت شود، مردم به مسئولیت اجتماعی اهمیت می دهند، همکاری و مشارکت آنان با سیاستهای اقتصادی و مدیریتی افزایش خواهد یافت و فسادهای ریز و درشت هم کاسته می شود.
فرهنگسازی، در معنای واقعی، کوشش برای شکل دادن به رفتارها، باورها و نگرش های اجتماعی است. وقتی دولت منابع مالی را به صورت هدفمند و صحیح صرف فرهنگسازی کند، نهادهای آموزشی، رسانه ای و تبلیغاتی تقویت می شوند و پیام ارزش ها و هنجارهای اجتماعی در سرتاسر جامعه توسعه پیدا می کند. این اقدام تنها هزینه کردن برای تبلیغات نیست، بلکه سرمایه گذاری روی پایه ای ترین مولفه توسعه اجتماعی است: انسان ها و رفتارهایشان. بدون آموزش و فرهنگسازی، حتی اصلاحات اقتصادی و مدیریتی هم محدود، کند و کوتاه مدت باقی خواهد ماند.
یکی از مهم ترین دلیلهای موفقیت برخی کشورها در توسعه، ترکیب همزمان اصلاحات اقتصادی و فرهنگی است. اگر هلدینگ ها و بنگاه ها اصلاح شوند، اما فرهنگ عمومی جامعه تغییر نکند، رانت، سوءمدیریت و بی توجهی به قوانین بازهم ادامه پیدا می کند و چرخه فساد باردیگر فعال می شود. مردم نقش اساسی در تحقق شفافیت، پیشگیری از فساد و نظارت بر عملکرد دولت دارند و این نقش تنها بوسیله آموزش فرهنگی و نهادینه شدن ارزش ها و هنجارها شکل می گیرد. به بیان ساده تر، اصلاح ساختارها بدون اصلاح رفتارها و باورهای اجتماعی، نیمه کاره و ناکارآمد خواهد بود.
بودجه فرهنگی، خصوصاً در عرصه حجاب، زیست اجتماعی و فرهنگی وامثال اینها نتایج گسترده ای دارد. این اقدام دولت نشان دهنده توجه به تربیت نسل آینده، محافظت از هویت اجتماعی و استواری هنجارهای اخلاقی جامعه است. وقتی شهروندان و جوانان آموزش می بینند که هنجارها و ارزش ها اهمیت دارند و رفتار مسئولانه باارزش است، رفتارهای آنان در عرصه های مختلف اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی هم تحت تأثیر قرار می گیرد. به بیانی دیگر، سرمایه گذاری در فرهنگ، به کاهش مشکلات اقتصادی و اجتماعی آینده کمک می نماید، چونکه افراد آموزش دیده نقش فعال و سازنده ای در جامعه خواهند داشت و احتمال بروز فساد، بی اعتمادی و رفتارهای مخرب کاسته می شود.
فرهنگسازی همین طور به ایجاد انسجام اجتماعی و تقویت هویت ملی کمک می نماید. جامعه ای که درک مشترکی از ارزش ها و هنجارها دارد، در مقابل بحران ها مقاوم تر است و سیاستهای دولت در عرصه های مختلف، از اقتصادی گرفته تا اجتماعی، آسان تر اجرا می شوند. به بیانی دیگر، صرف بودجه برای فرهنگ، در حقیقت ایجاد زیرساخت ضروری جهت اجرای هر نوع سیاست کلان و اصلاح ساختاری است. این زیرساخت فرهنگی، هم به تثبیت تغییرات رفتاری و اخلاقی کمک کرده و هم مشارکت و همیاری مردم را در برنامه های توسعه و اصلاحات اقتصادی بالا می برد.
تجربه نشان میدهد که فرهنگسازی می تواند نقش واسطه ای میان اصلاحات اقتصادی و رسیدن به توسعه پایدار ایفا کند. بدون فرهنگسازی، اصلاحات اقتصادی با مقاومت اجتماعی مواجه می شوند یا اثرگذاری آنها کوتاه مدت است. مردم باید یاد بگیرند که مسئولیت پذیری، رعایت قانون و مشارکت فعال در زندگی اجتماعی، نه یک اجبار صرف، بلکه ارزش و ضرورت زندگی جمعی است. فرهنگسازی دقیقاً این زمینه را فراهم می آورد و با تشکیل نگرش مثبت نسبت به اصلاحات، اجرای آنها را ساده و پایدار می سازد.
به همین دلیل، تمرکز دولت بر فرهنگسازی و اختصاص بودجه به این حوزه، اقدامی هوشمندانه، آینده نگرانه و ضروری می باشد. کمااینکه اصلاح اقتصادی و مدیریتی مهم می باشد. دولت با سرمایه گذاری در آموزش، رسانه و نهادهای فرهنگی، زمینه را برای رشد پایدار اقتصادی، عدالت اجتماعی و رفتار مسئولانه مردم فراهم می آورد. این اقدام نه فقط یک اولویت استراتژیک است، بلکه پایه ای برای تحقق توسعه واقعی کشور به شمار می آید آن هم در ایرانی با این همه سال قدمت فرهنگی و تاریخی.
در نهایت، بودجه فرهنگی و تمرکز دولت بر فرهنگسازی، خصوصاً در عرصه حجاب و خانواده، نه فقط منطقی است، بلکه اقدامی ضروری و آینده نگرانه است که می تواند تأثیرات گسترده و ماندگاری بر جامعه داشته باشد. هرگونه نادیده گرفتن این حقیقت، اشتباه راهبردی و کوتاه بینی است، چونکه توسعه اجتماعی و اقتصادی بدون پایه فرهنگی، هیچگاه پایدار نخواهد بود. فرهنگسازی، تنها کلید ایجاد جامعه ای مسئول، منسجم و توسعه یافته است که در آن اصلاحات اقتصادی و اجتماعی واقعی، ماندگار و اثرگذار باشند.
به طور خلاصه طبیعی است که دولت باید ابتدا سراغ بنگاه ها و هلدینگ های مالی برود و مشکلات سوءمدیریت و ورشکستگی آنها را حل کند. اما غفلت از فرهنگ و آموزش عمومی، به ویژه در زمینه هایی که با هویت اجتماعی، اخلاق و رفتارهای روزمره مردم پیوند خورده، یک اشتباه راهبردی بزرگ است. مردم باید یاد بگیرند که مسئولیت پذیری، رعایت قانون و مشارکت فعال در زندگی اجتماعی، نه یک اجبار صرف، بلکه ارزش و لزوم زندگی جمعی است.
منبع: جوان بین
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب